Beestig

Wat is hypertrofische cardiomyopathie (HCM)?

Wanneer we de naam van de aandoening letterlijk ontleden, vertelt dat al veel over de aard van de ziekte. ‘Hypertrofisch’ betekent ‘verdikt’, ‘cardio’ staat voor ‘hart’, ‘myo’ is een ander woord voor ‘spier’ en ‘pathie’ komt van het Griekse woord voor ziekte: ‘pathos’. Met andere woorden: katten met HCM worden ziek door een verdikte hartspier. Eigenlijk kan je zelfs kortweg spreken van een ‘verdikt hart’, want die bloedpomp bestaat bijna volledig uit sterk spierweefsel met een uitzonderlijk groot uithoudingsvermogen.
 
Wetenschappers zijn er reeds van overtuigd dat HCM erfelijk is, maar het is nog niet helemaal duidelijk op welke manier de ziekte wordt overgedragen. Gemiddeld komt de ziekte voor het eerst tot uiting op een leeftijd van 2 tot 5 jaar. Bij sommige rassen (o.a. de Maine Coon, Noorse boskat, Brits korthaar en de Ragdoll) komt hypertrofische cardiomyopathie vaker voor dan gemiddeld, maar niet elke kat met genetische aanleg ontwikkelt de ziekte ook effectief. Bij raskatten zien we wel een positieve trend: omdat ze steeds vaker gescreend worden op HCM, geven ze de aandoening minder snel door aan hun nakomelingen. Rasloze huiskatten worden doorgaans niet gescreend op ziektes, daar duikt het hartprobleem tegenwoordig dus vaker op dan bij raskatten. 
  
 

Welke gevolgen heeft een verdikte hartspier op het kattenlichaam?

De hartspier van katten met HCM is tot tweemaal dikker dan bij een gezond hart. Daardoor is er minder plaats binnenin het hart. Vooral de linkerboezem raakt sterk vernauwd, waardoor er per hartslag minder bloed door het lichaam gestuwd wordt. Daarnaast gaat de flexibiliteit van de hartspier achteruit met een toenemende spierdikte. Het pompmechanisme wordt dus minder efficiënt. 
 
Omdat het hart aan slagkracht verliest, kan er bloed opstoppen in het hart van de kat. Daardoor stijgt de druk in het hart en ‘lekt’ er op den duur vocht (plasma) weg. Dat zorgt dan weer voor vochtophopingen in de borstkas en de longen, waardoor het dier zich benauwd voelt en in ademnood raakt.  

Een ander probleem dat kan ontstaan wanneer bloed niet snel genoeg doorheen het hart gepompt wordt, zijn bloedklonters. In het hart zelf veroorzaken ze niet gauw problemen, maar wanneer ze in de kleinere bloedvaten van de achterpoten terechtkomen, kan de kat plotseling verlamd raken. 
  
 

Welke symptomen wijzen op (beginnende) hartproblemen bij de kat? 

Omdat de ziekte zich in het beginstadium niet duidelijk manifesteert, hebben veel katteneigenaars niet eens door dat hun kat hartproblemen heeft. De meeste katten worden wat luier met het ouder worden, dus gaan de alarmbellen niet meteen rinkelen wanneer een kat wat vaker in de zetel blijft liggen. Het is pas wanneer een kat tijdens haar actieve momenten duidelijk last ondervindt, dat je niet meer om haar ademnood heen kan. Katten met een sterk verdikte hartspier zijn slomer, hijgen bij inspanning, vermageren, verzorgen zich slecht en eten minder goed. De ziekte kan ook lange tijd zonder symptomen verlopen en dan plotse sterfte veroorzaken.
 
 

Hoe stelt een dierenarts de diagnose? 

Wanneer je voor de jaarlijkse vaccinaties en controle langs gaat bij je dierenarts, luistert die standaard ook even naar het hart van je kat. Is daar een ruisje te horen, dan kan dat aanleiding zijn tot verder onderzoek. Vaak hebben HCM-katten ook een sterk verhoogde hartslag. Omdat katten bij de dierenarts vaak gestresseerd zijn, is het echter moeilijk uit te maken of hun verhoogde hartslag aan ziekte dan wel stress te wijten is. HCM kan ook voorkomen bij katten zonder een hartruis.
 
Door middel van een echocardiografie kan de dierenarts onderzoeken hoe sterk verdikt de hartspier is. Bij normale katten meet die zo’n 4 mm, bij HCM-katten loopt de hartspierdikte op tot 8 mm en soms meer. Tijdens zo’n echo kijkt de dierenarts ook de staat van de hartkleppen na en analyseert hij de doorsnede en vorm van het hart vanuit alle hoeken. Bij oudere dieren wordt ook onderzocht of een te snel werkende schildklier of verhoogde bloeddruk de onderliggende oorzaak is.
 
 

Welke behandeling bestaat er voor HCM? 

Katten die het eerste stadium van de ziekte doormaken (ze zijn wat slomer maar de eigenaar heeft vaak nog niks in de gaten), kunnen goed geholpen worden met ondersteunende medicatie. Bovendien wordt een (half-)jaarlijkse opvolging aangeraden om tijdig in te grijpen wanneer de hartspier verder verdikt. 
 
Helaas kunnen katten niet genezen van deze aandoening, maar dat wil niet zeggen dat ze geen fijn leven kunnen leiden. Wanneer ze meer last ondervinden van hun ziekte, zijn er verschillende geneesmiddelen om in te zetten. Krijgt een kat last van vocht in de borstkas, dan biedt vochtafdrijvende medicatie (plaspillen) verlichting. Als de linkervoorkamer te veel vergroot is en er kans bestaat op tromboses, wordt een soort antistollingsmiddel als medicatie gegeven.
 
 

Wat is de levensverwachting van een kat met HCM? 

Sommige katten leven nog een erg lang en kwalitatief leven met HCM, bij andere loopt de ziekte al na enkele jaren dodelijk af. Omdat het verloop van dit hartprobleem bij elk dier anders is, kunnen dierenartsen onmogelijk een accurate prognose geven wanneer de diagnose gesteld wordt. Wel kunnen ze ervoor zorgen dat een HCM-patiënt haar leven als koninklijke katheid in de best mogelijke omstandigheden kan leiden. Bovendien informeren ze eigenaars over problemen die later zullen opduiken, passen ze de behandeling aan naargelang de evolutie van de ziekte en begeleiden ze eigenaars om te bepalen wanneer het tijd is om hun allerliefste huisdier te laten gaan.