Beestig

Oorsprong – waar komt de tonkanees vandaan?

De tonkanees ontstond in het Verenigd Koninkrijk omstreeks 1800 uit een kruising tussen een siamees en een burmees. De eerste katten van dit ras werden ‘chocolate siamezen’ genoemd omwille van hun diepbruine kleur. Niet veel later werden de unieke kittens verder geëxporteerd over de Verenigde Staten en de rest van Europa.
 
Volgens verschillende mythes gaven vorsten elkaar vele jaren geleden tonkanezen als koninklijk cadeau. Het kattenras stond symbool voor geluk en hoop, ze werd omschreven als een echte ‘gelukskat’. Die status ging zelfs zo ver dat eigenaars hun katten meenamen naar het casino, in de hoop daardoor meer geld te winnen.

Uiterlijk – hoe herken je een tonkanees? 

De tonkanees heeft een fijn en slank lichaam, gedragen door vier ranke pootjes die achteraan ietwat langer zijn dan vooraan. Daardoor lijkt hun achterlijf een beetje hoger te staan dan hun borstkas. Het hoofd heeft uitgesproken jukbeenderen met daarboven twee ogen in de vorm van een perzikpit. De ogen kunnen een groene, groenblauwe of smaragdkleur hebben. Tonkanezen hebben een korte vacht met fijne haartjes, die pas hun definitieve kleur krijgen op een leeftijd van ongeveer 16 maanden. 
 
Toegelaten kleuren zijn: lilac (platina), chocolate  (champagne), blauw, cinnamin (honey), fawn, rood, crème, abrikoos, bruin (natural) en caramel. De vacht heeft altijd een min of meer sterkere verkleuring aan de uiteinden: de snuit, oren, poten en staart. Het contrast kan erg groot zijn (dat zijn de echte 'points'), gemiddeld (dan heet het kleurpatroon 'mink') of nauwelijks zichtbaar zijn ('sepia') - vandaar dat eenzelfde basiskleur in de opsomming hierboven soms een andere naam krijgt afhankelijk van het type contrast (zie tussen haakjes). Ook patronen zoals schildpad en tabby zijn toegestaan. De tonkanees wordt ook wel eens de ‘gouden siamees’ genoemd, omdat haar vacht (bij bepaalde varianten) een schitterende, gouden gloed heeft.

 

Grootte en gewicht – hoe groot en zwaar wordt de tonkanees?

Tonkanezen zijn middelgrote katten waarvan een gezond gewicht varieert tussen 2,5 kilogram en 5,5 kilogram. De katers groeien groter uit dan de kattinnen.
 
 

Karakter en opvoeding – de tonkanees is een sociale en aanhankelijke kat

Tonkanezen zijn bijzonder sociaal en verzot op menselijke aandacht. Het liefst blijven ze de hele dag aan je zijde rondhangen en ook ’s avonds vinden ze het heerlijk om enkele uren op je schoot te vertoeven. Ze zijn allesbehalve verlegen en leren graag nieuwe mensen kennen. Ook bezoekers draaien ze in een handomdraai om hun pootje! De katten zijn actief en houden van spelen, maar zijn niet overdreven energiek. Wanneer ze voldoende aandacht en spelmomenten krijgen, is de kans op gordijnenklimmen of ander kattenkwaad vrij klein.
 
Net zoals de siamees zijn katten van dit ras sterk vocaal ontwikkeld. Je zal het dan ook snel weten wanneer ze iets nodig hebben of gewoonweg een beetje aandacht willen. Omdat ze niet graag alleen zijn, is het aan te raden een kattenvriendje voor hen te voorzien. Zo wordt jouw tonkanees niet eenzaam en heeft ze steeds een speelkameraad in de buurt. Heb je al andere huisdieren? Geen enkel probleem! Ook daar zal de tonkanees goed mee overeenkomen. Introduceer nieuwe katten steeds geleidelijk aan op een rustige manier en houd rekening met het karakter van beide dieren. 
 
De zachte en aanhankelijke persoonlijkheid van deze katten maakt hen de ideale huisgenoot voor gezinnen met kinderen. Opgelet: leer je kinderen op een correcte, kalme manier omgaan met huisdieren. Zo blijft iedereen tevreden en voorkom je dat één van de twee partijen zich misbegrepen voelt.

Voeding en verzorging – welke verzorging heeft een tonkanees nodig? 

De tonkanees is een zeer onderhoudsvriendelijk ras – uitgezonderd haar grote hang naar aandacht natuurlijk. Dankzij haar korte vacht is een wekelijkse borstelbeurt meer dan voldoende. Net zoals andere kattenrassen is ook dit ras gevoelig voor problemen met tanden en tandvlees. Begin daarom van kleins af aan met het poetsen van de tanden van jouw kat. Op die manier wordt het een routine en zal het tandenpoetsen veel minder problemen opleveren in haar latere leven. Tot slot moeten de nagels van de tonkanees regelmatig gecontroleerd worden.

Wat voeding betreft, is het belangrijk om jouw kat van een gezond, evenwichtig dieet te voorzien. Welke voeding het best bij haar past, hangt af van verschillende factoren zoals leeftijd, of je kat gecastreerd is of niet, eventuele aandoeningen … Tonkanezen lopen een verhoogd risico op overgewicht, dus zorg ervoor dat je hen niet overdreven veel voert. Soms helpt het om voedsel aan te bieden in zogenaamde ‘slowfeeders’, waardoor je kat sneller genoeg heeft maar toch de hele dag door bij een portie brokjes kan.
   
 

Gezondheid en levensverwachting – voor welke kwaaltjes en ziektes is de tonkanees vatbaar?

De tonkanees wordt meestal tussen de 12 en 16 jaar oud. De katten lopen een verhoogd risico op een aantal gezondheidsproblemen:
 

• Cystenieren (PKD): katten met deze erfelijke aandoening krijgen reeds op jonge leeftijd cysten in beide nieren die zowel qua grootte als aantal toenemen met de ouderdom. De nierfunctie gaat sterk achteruit tot het dier zichzelf uiteindelijk zal vergiftigen. De katten worden vervolgens ziek, drinken en plassen veel, vermageren en kunnen uiteindelijk sterven aan de ziekte. De aandoening heeft geen echte behandeling aangezien de cysten niet verwijderd kunnen worden. Ouderdieren kan je wel via een DNA-test testen en afhankelijk van het resultaat uit de fokkerij halen, al is nog niet de volledige genetische achtergrond van deze ziekte bekend.
   
• Hypokaliëmische myopathie (aanvalsgewijze spierzwakte): genetische aandoening waarbij de kat een teveel aan kalium afscheidt tijdens het plassen. Kalium is noodzakelijk voor een goede spierfunctie, dus wanneer de kat te veel van deze stof uitplast, ontstaat er spierzwakte. De dieren worden sloom, kunnen amper inspanningen doen en laten hun kop hangen. De aandoening is niet eenvoudig te herkennen, omdat de symptomen zich niet altijd voordoen. Vooral in stressvolle situaties ontstaan er problemen door het kaliumtekort en treden er klachten op. Hypokaliëmische myopathie kan je opsporen via het bloed en behandelen door extra kalium te geven via voeding. Ook voor deze aandoening kunnen ouderdieren een DNA-test afleggen om het verspreiden van de ziekte te voorkomen.
   
• Blaasgruis (urolithiase): aandoening waarbij er zich stenen vormen in de urinewegen. Dit zorgt voor ontstekingen, irritaties en pijn en kan zelfs de nieren ernstig beschadigen. Symptomen zijn: urineverlies, bloed in de urine en pijn tijdens het plassen. Kleine stenen kunnen makkelijk worden uitgeplast, maar grotere exemplaren moet operatief verwijderd worden.
   
• Suikerziekte: aandoening waarbij gedurende lange tijd te veel glucose in het bloed aanwezig is. Door het aanmaken van insuline kan glucose via de bloedbaan worden opgenomen door de cellen. Op die manier krijgt het lichaam voldoende brandstof om te functioneren. Bij katten met suikerziekte wordt er te weinig insuline aangemaakt en blijft er bijgevolg te veel glucose in het bloed. Dit kan de zenuwen en bloedvaten beschadigen, waardoor wonden trager genezen en de dieren het risico lopen door hun achterpoten te zakken en blind te worden. De katten hebben bovendien een vergrote kans op een nierbekkenontsteking of bacteriële blaasontsteking.

Een tonkanees aankopen? Hierop moet je letten! 

Sta je te springen om je eigen tonkanees in huis te halen. Nog heel even geduld, want vooraleer je klaar bent voor een nieuwe huisgenoot, zijn er nog een aantal dingen die je moet weten.
 

• Raskatten koop je best bij een fokker die het welzijn en de gezondheid van het dier voorop zet en de (ouder)dieren screent op onder andere hypokaliëmische myopathie en cystenieren. Let op: koop je kat nooit bij een broodfokker! Je denkt misschien zo een dier uit een nare situatie te redden, maar eigenlijk help je de broodfokker om zijn wanpraktijken verder te zetten. 
   
• Check de algemene omstandigheden waarin de kittens zich bevinden. Hebben ze voldoende bewegingsruimte en zien ze er gezond uit? Zitten ze allemaal samen of worden ze gescheiden van het moederdier? Leven ze in dezelfde ruimte als het gezin en maken ze kennis met allerlei verschillende mensen en huishoudelijke geluiden? Goede fokkers hebben bovendien nooit meer dan twee nestjes tegelijkertijd en laten hun kittens pas gaan vanaf een leeftijd van 12 weken.
   
• Een raskat staat in het stamboek van de BRKV (Belgische Raskatten Vereniging).
   
• Wanneer je de kat mee naar huis krijgt, moet deze gechipt, ontvlooid, ontwormd én gecastreerd of gesteriliseerd zijn. Ook kreeg ze een inenting tegen de kattenziekte en niesziekte. 

 
  
Neem je ook eens een kijkje in het asiel of bij een herplaatsingsorganisatie? Oudere katten hebben namelijk heel wat voordelen: ze zijn grotendeels opgevoed en een pak rustiger dan jonge kittens. Bovendien is het karakter van de kat op volwassen leeftijd helemaal bekend, terwijl dat zich bij jonkies nog moet ontwikkelen. Weet je niet hoe hieraan te beginnen? Geen nood, de medewerkers van het opvangcentrum helpen jou met de zoektocht naar een perfecte match! 
 
 

Ook deze kattenrassen zijn familie van de siamees:
 

• Oosters korthaar: tonkanezen zijn sterk vocaal ontwikkeld en laten graag van zich horen. Ook de Oosters korthaar kan er wat van! Zo zal ze bij het ontmoeten van nieuwe mensen allesbehalve verlegen reageren.
   
• Havana brown: in tegenstelling tot de tonkanees komt de Havana brown slechts in de kleuren kastanjebruin en lilac voor. Wedden dat je ook voor deze looks meteen wegsmelt?
   
• Bengaal: net zoals de tonkanees houdt de Bengaal enorm van menselijke aandacht, al hoeft die niet te lang te duren. Deze katten zijn nog een stukje actiever dan tonkanezen en worden het liefst voortdurend geëntertaind door hun baasjes. Urenlang op schoot zitten is dus niets voor hen! Let op: Bengaalse katten zijn ontstaan uit een kruising met een wilde kat en zijn pas vanaf de vijfde generatie toegestaan om te houden in België. Omwille van haar wilde genen is dit geen kat voor beginners!