Beestig

 
Betrek je paarden bij het afscheid 

Bij een geplande euthanasie is het absoluut aan te raden om de andere paarden te betrekken bij de hele procedure. Je laat hen dus ook best in de buurt – eventueel achter een omheining, maar binnen gezichtsafstand – zodat ze alle handelingen mee kunnen volgen. Zo beleven ze het hele proces actief en bewust mee en zijn ze achteraf ook niet verrast wanneer er plots een paard verdwenen is uit de weide en niet meer terugkeert.
 
Paarden zijn heel gevoelige dieren en beseffen veel meer dan wij soms denken. Ze voelen dus best wel aan wanneer er iets spannends of ingrijpends te gebeuren staat. De dagen vóór de euthanasie zal je dan ook merken dat de kudde veel onrustiger wordt of net heel erg gaat samenklitten. Geef je paarden dus de kans om zelf afscheid te nemen van hun maatje als ze dat willen: laat ze eventjes ruiken aan het ingeslapen paard, zodat ze zelf kunnen ervaren dat er iets veranderd is, dat het niet meer ademt of beweegt. Sommige paarden gaan zelfs tegen het overleden dier aanduwen met hun neus of een hoef, als om te controleren of het wel echt dood is. Andere vinden het dan weer zo raar, dat ze niet in de buurt durven te komen.

Wat als het overlijden onverwacht komt?

Natuurlijk is niet elk overlijden gepland en is een ziek paard soms in de kliniek wanneer het sterft. In dat geval is het meestal praktisch niet mogelijk om het nadien nog mee terug naar de stal te nemen, zodat de andere paarden afscheid kunnen nemen. 
 
Meestal wennen paarden goed aan de nieuwe situatie, maar soms zie je dat het plotse verdwijnen van een paard uit de weide voor verlatingsangst kan zorgen. Dit risico is groter wanneer twee paarden echt 'bevriend' waren, bijvoorbeeld. Wanneer je nadien één van de paarden eventjes weghaalt voor een wandeling, kan het zijn dat dit ene paard of de rest van de kudde onrustig wordt, omdat ze niet kunnen inschatten of hun maatje nog wel zal terugkomen. Aanhoudend hinniken, rondrennen tot ze doodop zijn of aan het hek blijven wachten zijn dan manieren om hun angst te uiten. Als je het kan vermijden, is het dus altijd beter om een paard te laten overlijden in de buurt van zijn kudde.
 
 

Hoe gaat een paard om met verlies en rouw?

Hoe je paarden reageren op het afscheid van een ander paard uit de kudde, hangt af van allerlei factoren. Stonden ze al langer samen in de weide? Hoe nauw was de band met het overleden paard? Paarden leven vaak slechts enkele jaren samen en er is ook best wat verloop in een gemiddelde kudde, maar toch kunnen ze heel hechte relaties aangaan met elkaar. Ook de hiërarchie in de kudde speelt hierbij een rol: een paard met een meer leidende rol zal misschien wat harder gemist worden, omdat de structuur wegvalt en opnieuw moet opgebouwd worden.
 
Het ene paard kan er bovendien helemaal anders mee omgaan dan het andere. Aan sommige paarden zie je echt dat ze eronder lijden, door bijvoorbeeld wild te gaan rondrennen of net passief in een hoek van de weide te staan treuren. Dit in tegenstelling tot andere paarden die er veel sneller overheen zijn of waaraan je zelfs amper merkt dat ze moeite hebben met het verlies. Ook kan je een groot verschil zien in de hoeveelheid interesse die een paard toont voor het euthanasieproces. Staat het ene paard er als gebiologeerd naar te kijken, dan keert het andere zijn blik net af of gaat het verschrikt op de loop. 

Het is ook mogelijk dat je paard bepaalde details van het overlijden van zijn maatje gaat opslaan in z’n geheugen en de associatie met de hele gebeurtenis nog lange tijd nadien blijft maken. Sommige paarden onthouden dat er een zeil over het overleden paard heeft gelegen en blijven een tijdlang bovenmatige interesse tonen wanneer dit zeil in zicht is. Of ze associëren de dierenarts met de nare gebeurtenis. Dan kan het weken of zelfs maanden duren vooraleer het dier deze associatie niet meer maakt.
 
 

Hoe lang rouwt een paard? 

Hoe ze ook reageren, gun je paarden voldoende tijd om van de emoties te bekomen. Veel te vaak zie je dat er, nadat een kuddemaatje is ingeslapen, al snel weer heel veel van de ‘overblijvers’ verwacht wordt. Merk je dat een paard behoorlijk van de kaart is door het afscheid, dan laat je het liever een weekje met rust wat betreft trainingen en geef je het best wat extra liefde en aandacht. Gaan je paarden er daarentegen best goed mee om, dan kan je het ‘gewone’ leven gerust wat sneller weer oppikken. Voldoende afleiding en structuur kunnen voor deze paarden net de nodige stabiliteit geven die ze nodig hebben om het hele gebeuren een plaatsje te geven.
 
Wie zijn paarden goed kent, zal vanzelf wel aanvoelen hoeveel tijd de dieren nodig hebben om de ervaring te verwerken. Eigenlijk is het net als bij mensen: iedereen gaat er anders mee om en de één heeft wat meer tijd nodig dan de ander om een verlies te verwerken. Sowieso is het een goed idee om op z’n minst enkele weken te wachten alvorens een nieuw paard in de weide of de stal te introduceren, omdat dit voor best wat onrust kan zorgen waar de kudde nog eventjes niet aan toe is.

Afscheid van een doodgeboren veulen

Je hoort wel eens het advies om een veulen dat doodgeboren wordt of kort na de geboorte overlijdt, zo snel mogelijk weg te halen bij de moeder. Zo zou de merrie er geen ‘last’ van hebben of niet merken dat haar veulentje plots verdwenen is. Onzin, natuurlijk … Na een urenlange, pijnlijke bevalling heeft een kersverse moeder heus wel in de gaten dat haar baby niet meer bij haar in de stal is. Voor het rouwproces is het net heel belangrijk dat de moeder zich kan realiseren dat het veulen niet (meer) leeft en dus afscheid kan nemen van het diertje, dat nooit deel zal uitmaken van de kudde. Nogmaals, je mag paarden – en dieren in het algemeen – niet onderschatten: ze voelen veel meer dan we denken!