“Bij de diagnose ‘kanker’ borrelen inderdaad heel wat emoties op”, beaamt Nelly. “Er komt zoveel op je af en eigenlijk wil je alleen maar dat je hond weer gezond wordt. Dat is ook onze grootste zorg, maar als dierenarts moeten we ook de belangen van de patiënt zelf niet uit het oog verliezen. Onze honden kunnen niet zelf kiezen voor een behandeling, dus moeten we ervoor zorgen dat hun extra-time zo comfortabel mogelijk is met zo weinig mogelijk bijwerkingen."
Wanneer ik mensen adviseer, hanteer ik één gouden regel: ik stel nooit een behandeling voor die ik niet bij mijn eigen hond zou toepassen.
Een individuele aanpak om kanker bij je hond te bestrijden
Nelly’s praktijk is geen grote dierenkliniek, maar een kleine stadspraktijk waar een gemoedelijke sfeer heerst met veel aandacht voor het menselijke aspect. “Ik vind het belangrijk dat mensen en dieren zich hier thuis voelen, want vaak staan we samen voor een lang traject. Bij het standaard protocol voor de behandeling van lymfeklierkanker bijvoorbeeld, zowat de meest voorkomende kanker bij honden, krijgen we de patiënt gedurende een half jaar bijna wekelijks over de vloer. Dat is best intensief en we waken er dan ook over dat we die sessies niet gauw-gauw afhandelen. We nemen uitgebreid de tijd om het dier op zijn gemak te stellen, maar ook om de vele vragen en twijfels waarmee elke eigenaar worstelt te beantwoorden.”Uit bovenstaand voorbeeld kan je al afleiden dat een kankerbehandeling bij je huisdier een grote impact heeft op je privéleven, maar het gaat verder dan dat. Nelly: “Wanneer we overlopen hoe we de ziekte in een bepaalde situatie best behandelen, moet ik een goed beeld krijgen van het gezin waarin de hond woont. Zijn er kleine kinderen aanwezig of is de eigenaar zwanger, dan is chemotherapie helaas uitgesloten. De gifstoffen waarmee we de tumor(en) bestrijden, verlaten het hondenlichaam niet alleen via stoelgang, urine en braaksel, maar ook via speeksel en zelfs zweet onder de pootjes. Dat kan een risico vormen wanneer je de opgelegde hygiëneregels niet kan garanderen.”
“Soms moeten mensen hun gewoonten ook aanpassen: een hond die dagelijks het gezicht van zijn eigenaar aan een wasbeurt onderwerpt, moet die lichamelijkheid tijdelijk achterwege laten. Dat laatste kan zelfs een goede reden zijn om niet te beginnen met chemotherapie, omdat het risico te groot is en de eigenaar op zo’n kritiek moment in het leven van zijn hond die afstand niet wil nemen. Daar heb ik alle respect voor: de behandeling van kanker is een heel persoonlijk verhaal, geen twee patiënten zijn hetzelfde.”
Het welzijn van de hond staat centraal
Natuurlijk gaat het in de eerste plaats om de hond zelf en hoe die de ziekte (en de behandeling) beleeft. “Comfort staat daarbij op de eerste plaats. Wanneer we kunnen opereren, is dat altijd de beste oplossing. Soms kan je zo alle tumorcellen wegnemen en dan ligt de weg naar genezing open. Toch is ook chirurgie niet altijd een evidente keuze. Bij botkanker bijvoorbeeld, hoort vaak een pootamputatie. Dat klinkt heel ingrijpend, maar je moet dan wel in het achterhoofd houden dat dat type kanker extreem pijnlijk is. Als je ziet hoe makkelijk een hond zich op drie poten kan behelpen, dan besef je dat de operatie en eventuele nabehandeling echt peanuts zijn t.o.v. de helse pijnen die zo’n tumor veroorzaakt.”
Wanneer de volledige tumor weggehaald kan worden, geeft dat de beste kans op genezing
“Sommige kankers, zoals neustumoren, zijn erg goed te behandelen met radiotherapie of bestralingen”, gaat Nelly verder. “Daarvoor moet je naar een gespecialiseerde kliniek, bijvoorbeeld in Lille (Frankrijk) of Utrecht. Meestal verblijft de hond dan een week of twee ter plaatse voor zijn behandelingssessies onder verdoving, waarna hij weer naar huis mag om verder te herstellen.”
De wetenschap staat niet stil en ook honden kunnen profiteren van enkele modernere behandelingsmethodes, vertelt Nelly. “Moleculaire therapieën richten zich heel specifiek op bepaalde types receptoren waarmee sommige kankercellen uitgerust zijn. Sommige normale lichaamscellen hebben dezelfde receptoren, waardoor de impact op het hondenlichaam gelijkaardig is aan die van de klassieke chemotherapie. Voor honden die doodsangsten uitstaan bij de dierenarts, bestaat er ook chemotherapie in pilvorm. Specifiek voor lymfeklierkanker kunnen we tegenwoordig ook een bepaald enzym inzetten. Dat is vooral interessant voor honden waarbij een klassieke chemobehandeling niet lukt, bijvoorbeeld omdat ze in nauw contact met kleine kinderen leven. Die enzymen breken het aminozuur asparagine af, een eiwit-bouwsteen die onze lichaamscellen zelf kunnen fabriceren maar tumorcellen niet.”
Het is de taak van de oncoloog om samen met de hondeneigenaar uit die veelheid aan opties de juiste behandeling voor een specifieke case te destilleren. Nelly: “En soms is het de beste keuze om niet meer te behandelen, hoe hard die beslissing ook is. Dan is het aan ons om het dier zo goed mogelijk te ondersteunen in de tijd die hem rest. Het leven rekken kan op dat moment niet meer, maar we kunnen er wel voor zorgen dat het dier geen nodeloze pijnen lijdt.”
“Geeft de bloeduitslag groen licht, dan leggen we een infuus aan waarlangs de chemo in het lichaam van de hond druppelt. Afhankelijk van het middel dat we toedienen, duurt dat enkele minuten tot een kwartier. Omdat het zo’n agressief spul is - dat heb je nodig om een kanker klein te krijgen - dragen we daarbij beschermende mondmaskers en handschoenen. Achteraf krijgt de hond zijn ‘dessertje’: een vlootje natvoer om de bittere pil te verzachten."
De wetenschap staat niet stil en ook honden kunnen profiteren van enkele modernere behandelingsmethodes, vertelt Nelly. “Moleculaire therapieën richten zich heel specifiek op bepaalde types receptoren waarmee sommige kankercellen uitgerust zijn. Sommige normale lichaamscellen hebben dezelfde receptoren, waardoor de impact op het hondenlichaam gelijkaardig is aan die van de klassieke chemotherapie. Voor honden die doodsangsten uitstaan bij de dierenarts, bestaat er ook chemotherapie in pilvorm. Specifiek voor lymfeklierkanker kunnen we tegenwoordig ook een bepaald enzym inzetten. Dat is vooral interessant voor honden waarbij een klassieke chemobehandeling niet lukt, bijvoorbeeld omdat ze in nauw contact met kleine kinderen leven. Die enzymen breken het aminozuur asparagine af, een eiwit-bouwsteen die onze lichaamscellen zelf kunnen fabriceren maar tumorcellen niet.”
Het is de taak van de oncoloog om samen met de hondeneigenaar uit die veelheid aan opties de juiste behandeling voor een specifieke case te destilleren. Nelly: “En soms is het de beste keuze om niet meer te behandelen, hoe hard die beslissing ook is. Dan is het aan ons om het dier zo goed mogelijk te ondersteunen in de tijd die hem rest. Het leven rekken kan op dat moment niet meer, maar we kunnen er wel voor zorgen dat het dier geen nodeloze pijnen lijdt.”
Elke hond krijgt een 'dessertje' na de chemotherapie
Bij dierenarts Nelly wordt er alles aan gedaan om de honden gerust te stellen bij hun chemo-bezoekjes: “Ik moedig mensen aan om een visite aan onze praktijk te combineren met een mooie wandeling aan de jachthaven hier in de buurt, zodat het voor de hond een zo leuk mogelijk uitje wordt. Aangekomen in de behandelkamer wegen we de hond en nemen we bloed om te bekijken of zijn conditie een nieuwe chemokuur toelaat. Terwijl we wachten op de uitslag, mag de patiënt even in de tuin gaan snuffelen of een spelletje spelen met zijn eigenaar.”“Geeft de bloeduitslag groen licht, dan leggen we een infuus aan waarlangs de chemo in het lichaam van de hond druppelt. Afhankelijk van het middel dat we toedienen, duurt dat enkele minuten tot een kwartier. Omdat het zo’n agressief spul is - dat heb je nodig om een kanker klein te krijgen - dragen we daarbij beschermende mondmaskers en handschoenen. Achteraf krijgt de hond zijn ‘dessertje’: een vlootje natvoer om de bittere pil te verzachten."
Door die aanpak komen de meeste honden hier kwispelend binnen en daar doen we het voor!
Van welke bijwerkingen kunnen honden met kanker last krijgen?
Een belangrijke vraag waarmee eigenaars zitten, is of hun hond nog levenskwaliteit heeft tijdens een chemobehandeling. “Dat is iets waar we uiterst waakzaam voor zijn, want onze honden moeten zich kunnen focussen op het leven, niet op het uitzweten van hun chemo. We zien vaak dat honden na hun behandeling wat moe zijn, maar dat is op zich geen groot probleem. Wat we te allen tijde proberen te vermijden, is misselijkheid. Zeker bij de eerste toediening is dat onze hoogste prioriteit, want een slechte start kan ervoor zorgen dat de hond een kwalijke associatie maakt of dat de eigenaar besluit ermee te stoppen. Maag-darmklachten zien we wél regelmatig opduiken, maar dat kunnen we goed oplossen met probiotica. Het is vooral opletten voor infecties, waar honden door de chemo extra gevoelig aan zijn. Bij de minste neiging tot koorts - ik sla al alarm vanaf 39,2°C - moeten we onmiddellijk in actie schieten. Zo’n infectie kan immers erg snel de verkeerde kant uitgaan bij dieren met een verzwakt immuunsysteem.”
Na een chemobehandeling voelt een hond zich vaak erg moe
En hoe zit het met de weelderige haardos van onze knuffelige viervoeters? “Dat valt meestal heel goed mee. Bij de meeste honden blijft het haarverlies beperkt, maar hun vacht kan wel van textuur veranderen en bijvoorbeeld krullen krijgen. Alleen honden met een doorgroeiende vacht, zoals poedels, kunnen helemaal kaal worden t.g.v. de chemotherapie. Bij katten zie je trouwens dat de snorharen uitvallen, maar voor het overige blijven ze de zachtheid zelve. Wordt er gekozen voor bestralingen, dan kan het zijn dat de hond plaatselijk een lichtere haarkleur krijgt die voor de rest van zijn leven aanwezig blijft.”
Is een kankerbehandeling de moeite waard?
Afsluiten doen we met misschien wel de allermoeilijkste vraag, toch is Nelly heel hoopvol: “Er is nog enorm veel te leren over kanker bij onze huisdieren, maar er zijn ook al zoveel mogelijkheden. Gelukkig leren steeds meer dierenartsen die mogelijkheden kennen, zodat ze hun patiënten kunnen doorverwijzen naar een specialist ter zake. Een hond die de diagnose lymfeklierkanker krijgt, heeft zonder ingrijpen een levensverwachting van 2 à 3 maanden. Mét chemotherapie leven 80% van de honden met deze ziekte na 1 jaar nog steeds. En dan heb ik het niet over over-leven, maar over een kwaliteitsvol leven met alles erop en eraan. ‘Kanker’ klinkt heel onheilspellend, maar de prognose bij een slecht hart of nieren die niet meer functioneren, is veel slechter.
“We kunnen veel meer voor onze honden betekenen en mensen willen dat engagement ook steeds vaker aangaan. Toegegeven: een kankerbehandling komt met een behoorlijk prijskaartje, maar die euro’s moet je niet in één keer neertellen - vaak stap je in een langdurig traject. Steeds meer mensen kiezen tegenwoordig ook voor een huisdierverzekering die hierin tussenkomt - op voorwaarde dat je ze afsloot vóór de diagnose gesteld werd natuurlijk. We moeten echt af van dat imago dat je hond zijn dagen geteld zijn wanneer hij de diagnose kanker krijgt. Al moeten we natuurlijk wel realistisch zijn: sommige kankers zijn nu eenmaal moeilijker te behandelen en wanneer een kanker erg agressief of vergevorderd is, dalen de overlevingskansen aanzienlijk. Maar ook dan kunnen we comfort toevoegen aan de tijd die je hond nog rest, zodat je je kan focussen op wat echt belangrijk is: genieten van elkaar.”
