Beestig

Heeft mijn kat wel vachtverzorging nodig?

Nieuwe kat in huis? Vroeger dacht men dat het volstond om een eet- en drinkbakje, een mand en een kattenbak neer te zetten, en klaar. Tegenwoordig is er gelukkig steeds meer aandacht voor het gedrag, het welzijn en de verzorging van katten. En hoewel een kat perfect is uitgerust om haar eigen vacht netjes te houden – met een flexibel yoga-lichaam en een tong als washandje – kan ze in sommige gevallen wel wat ondersteuning door haar baasje of door een trimmer gebruiken. 
 
Als je je afvraagt of jouw kat professionele vachtverzorging nodig heeft, weet dan dit niet enkel afhangt van het ras, maar ook van de leeftijd, de gezondheid en (externe) omstandigheden. Algemeen kunnen we stellen dat een Europese korthaar geen bezoekjes aan het kattentrimsalon nodig heeft. Zelfs als je leefruimte tijdens de ruiperiode vol losse haren ligt, is er geen reden om tussen te komen. Wanneer is een professionele trimbeurt dan wel gewenst?
 

• Bij raskatten zoals de Pers, de Maine Coon, de Ragdoll en de Brits kort- en langhaar.
   
• Bij katten die afkomstig zijn uit een kruising met (half)langharige rassen.
   
• Bij oudere katten of katten met een medisch probleem zoals artrose of gebitsproblemen, wat de vachtverzorging bemoeilijkt.
   
• Bij katten met overgewicht, die door een verminderde flexibiliteit ook niet meer gemakkelijk overal bij kunnen.

Bij alle andere katten volstaat het om de vacht af en toe – met de juiste tools en de juiste tips – zelf onder handen te nemen. Het is ook belangrijk dat je je kat door en door kent, zodat je snel merkt of er iets aan de hand is. Je maakt haar er dus best van jongs af aan gewend dat je haar regelmatig aanraakt, dan voel je meteen of er onregelmatigheden in de vacht zitten.
 
Twijfel je hoe jij thuis de vachtverzorging van jouw specifieke (ras)kat best aanpakt? Maak dan een afspraak bij een professionele trimmer voor advies op maat. Elk ras heeft zo z’n eigen aandachtspuntjes, en een trimmer kan jou heel specifieke richtlijnen meegeven. Als baasje kan je nooit genoeg geïnformeerd zijn!
 
 

Gouden tip: haal het juiste materiaal in huis

Eerst en vooral willen we een hardnekkig misverstand uit de wereld helpen: het merendeel van het aanbod aan borstels, kammen en ander verzorgingsmateriaal in commerciële dierenwinkels heb je niet nodig. Integendeel, vaak doet het zelfs meer kwaad dan goed. Eigenlijk heb je helemaal niet veel spullen nodig! Dit is de heilige drievuldigheid van de vachtverzorging:
 
 

1. Metalen combikam

Een echte must-have voor alle katteneigenaars! Dit is een hele simpele kam, met aan de ene kant fijnere tandjes die dichter bij elkaar staan en aan de andere kant grovere tanden die verder uit elkaar staan. Het is van belang dat de kam uit metaal en niet uit plastic gemaakt is, om te vermijden dat er statische elektriciteit ontstaat. Bovendien is deze kam heel makkelijk in onderhoud. Je gebruikt hem gemiddeld één keertje per week, dat is ruim voldoende om de vacht in topconditie te houden.
 
 

2. Slickerborstel

Dit klein, fijn borsteltje met metalen pinnetjes ziet er wat gevaarlijk uit, maar dat is slechts schijn. In feite bootst dit borsteltje perfect na hoe een kat zich wast met haar tong. Je kan er makkelijk alle losse haren mee verwijderen zonder de vacht te manipuleren. Ook de slickerborstel gebruik je slechts één of maximaal twee keer per week, naargelang de noodzaak van het moment. Onthoud altijd: less is more. Hoe minder (en hoe beter) je zelf ingrijpt, hoe minder problemen je kan veroorzaken.

3. Microvezeldoek

Zeker in de ruiperiode in het voorjaar en de zomer is dit de ideale manier om je kat te verlossen van alle dode, losse haren in haar vacht en tegelijkertijd je vloer en je meubels een beetje netjes te houden. Maak de doek nat, wring hem goed uit en ga er elke dag eens mee over de vacht van je kat: je zal merken dat de dode haren er makkelijk aan blijven ‘plakken’. 

Veelgemaakte fouten bij de vachtverzorging

 
Te veel kammen en borstelen

Dagelijks kammen en borstelen is misschien verleidelijk, maar in de ruiperiode is het een heel slecht idee, want zo maak je het haarverlies alleen maar erger. Door naast de dode haren ook de gezonde haren mee uit te trekken, geef je de vacht eigenlijk het signaal om nog meer haren los te laten. Dit leidt tot een vicieuze cirkel waarin de vacht in een onophoudelijke vernieuwingsfase terechtkomt. Hoezo? Wel, hoe meer je gaat kammen, hoe meer de haarzakjes getriggerd worden om nieuwe haren aan te maken, die allemaal op hetzelfde moment gaan groeien en dus ook gaan uitvallen. Het resultaat is dat je kat het hele jaar lang in de rui blijft zitten, en dan ben je zelf natuurlijk ook gesjareld. 

Het foute materiaal gebruiken
 

• Rubberen handschoen of borsteltje
   
  Dit geeft enorm veel voldoening bij het baasje, omdat er heel veel haren tegelijk aan blijven hangen, maar het is niet lief voor de kattenvacht. Rubber trekt haren aan en bovendien draaien de haren rond de kleine rubberen kegeltjes, waardoor je behalve de dode haren ook het gezonde haar van je kat uittrekt.

 

• Furminator of harkvormige kam met scheermesjes
   
  Een sessie met zo’n kam levert misschien een grote berg haren op, maar je beschadigt er wel de eigenheid en de gezondheid van de vacht mee. De natuurlijke vachtgroei en rui wordt verstoord en het is bovendien niet katvriendelijk, want je haalt er ook de haren mee weg die je kat nodig heeft voor bescherming en isolatie. In de vuilnisbak ermee dus! Je kat laten plukken of ontwollen bij een trimmer is dus ook helemaal geen goed idee. 

Wil je geen haar in huis? Simpel: neem dan geen kat. Het ruien is namelijk een natuurlijk proces waar je eigenlijk niks tegen kan beginnen, het hoort er nu eenmaal bij.
 
 

Vachtverzorging per seizoen

De vacht van een kat bestaat uit wolharen en dekharen, die op een verschillend moment groeien en ook uitvallen.
 

• Dekharen: dit zijn de primaire haren, die wat stugger en langer zijn. Zij zorgen voor de kleur en de tekening van de vacht en gaan omhoog staan wanneer je kat bang of boos is.
   
• Wolharen: dit is de zachte, kortere onderlaag die het snelst verslijt en het makkelijkst in de knoop raakt. De wolhaartjes zorgen voor isolatie en houden je kat warm in de winter, maar ook koel in de zomer.

 
In het voorjaar schiet de vachtcyclus in actie. Hoe komt dit? Hoe meer (dag)licht er is, hoe actiever de vacht wordt. In de lente wisselen de wolharen waardoor er veel losse haren in de vacht zitten. Je kat verliest dus heel veel haar, en dat is volkomen normaal. In de zomer zijn de dekharen aan de beurt – deze rui is iets minder sterk dan de voorjaarsrui. Gelukkig maar! Omdat de vacht van de je kat in een mozaïekpatroon groeit en ruit, zit je kat nooit met kale plekken en blijft haar huid altijd beschermd. Al zit jij als baasje natuurlijk wel nog steeds met haar in huis ... Tegen het einde van de zomer heeft je kat dan een volledig nieuwe vacht om de koude, donkere dagen met een warm jasje tegemoet te gaan.

Voorjaar en zomer: schade beperken

Goed, je kat zit dus in de rui. Ga dit niet extra stimuleren door je viervoeter vaker te kammen, maar haal de microvezeldoek regelmatig over de vacht om de schade te beperken en gebruik eventueel de slickerborstel om de vele overtollige haartjes op te vangen. Verzet is nutteloos: stel je er maar gewoon op in dat je in deze periode je stofzuiger wat vaker zal moeten bovenhalen. 
 
 

Najaar en winter: preventief handelen

In het najaar en de wintermaanden is de vacht minder actief. Je zal dus iets minder last hebben van overtollig haar in huis, al kunnen er wel andere problemen ontstaan. De vacht van je kat is nu op z’n volst, maar de haren zijn ook iets ‘ouder’ en zullen sneller beginnen te slijten. Niet alleen zijn oudere haren van nature kwetsbaarder, maar ook de lage luchtvochtigheid in huis – door het opzetten van de chauffage – eist z’n tol. De vacht stuikt als het ware in elkaar en de wolharen raken in de knoop, zeker op plaatsen met veel wrijving zoals de oksels, de borst en de liezen van je kat.
  
Hoe kan je dit voorkomen? 
 

• Gebruik de juiste tools. Dagelijks even een korte check-up van de vacht uitvoeren, kan heel wat problemen voorkomen. Opgelet: het is niet de bedoeling dat je elke dag de vacht helemaal gaat kammen! Gebruik je vingers om vachtophoping of knopen op te sporen en ze vervolgens lokaal aanpakken met de combikam. Eén volledige kambeurt per week met korte, kleine bewegingen, waarbij je de huid van je kat een beetje tegenhoudt, is voldoende. Schakel daarnaast eventueel de slickerborstel in om losse haren te verwijderen.
   
• Schaf een goede luchtbevochtiger aan. Een luchtvochtigheid van 50 à 55 procent is ideaal, zowel voor je kat als voor jezelf. Je kat is eigenlijk de perfecte barometer: zie je dat haar vacht wat lijkt te ‘zweven’ door de statische elektriciteit of snel knopen vertoont? Dan is de lucht binnen duidelijk te droog en moet je de luchtvochtigheid opkrikken.
   
• Laat je kat niet op een fleecedekentje liggen. Fleece is dan wel lekker zacht, maar het raakt gemakkelijk statisch geladen, wat voor extra knopen in de vacht zorgt. Kies liever voor natuurlijke materialen, zoals wol of katoen. Die zijn even warm en gezellig, maar beter voor de vacht van je kat.

Toch knopen? Dan is een bezoekje aan de kattentrimmer vaak de beste oplossing, maar maak dan wel tijdig een afspraak. Niet alleen is het najaar de drukste periode in de trimsalons, ook zal de trimmer veel ingrijpender moeten optreden wanneer je de problemen te lang laat aanslepen.