Beestig

 

Oorsprong: waar komt de dwergpapegaai vandaan? 

Dwergpapegaaien – hun Griekse benaming ‘Agapornis’ betekent zoveel als ‘liefdesvogel’ – komen uit verschillende gebieden in Afrika. Van Ethiopië en Congo tot Madagaskar en Zuid-Afrika leven deze kleine kwetteraars soms met wel enkele honderden samen. Hun co-housing bestaat uit struikgewassen langs regenwouden, savannes en grote grasvlaktes.
 
Midden 20ste eeuw vinden ze samen met de grasparkiet hun weg naar onze huiskamer. Hun initiële basiskleur was grauw, maar door de kweek zijn er heel wat vrolijkere kleurencombinaties ontstaan: van perzikroze met lichtblauw tot dieporanje met parkietgroen.
 
 

Hoe ziet een dwergpapegaai eruit? 

Lichaamsbouw van de dwergpapegaai

Agaporniden zijn kleine, schattige vogeltjes. Ze zijn 13 tot 17 centimeter groot en wegen gemiddeld tussen de 30 en 60 gram, afhankelijk van de soort. De papegaaitjes hebben een grote kop met kleine kraaloogjes en een afgeronde, harde bek. Hun poten hebben elk vier tenen: twee langs voren en twee langs achteren. Zo hebben ze een goede grip op takken en zitstokken. Hun staart is eerder kort en stomp.
 
 

Een regenboog van dwergpapegaaien

Er bestaan negen soorten agaporniden met elk een eigen kenmerkende kleurencombinatie. De drie meest voorkomende zijn:
 

• Agapornis roseicollis, bijgenaamd perzikkopagapornis, heeft een zachte, perzikroze kleur aan de kop en een groen verenkleed (met af en toe blauwe tinten) over de rest van zijn lichaam. De snavel varieert tussen rood, beige en geel.

 

• Agapornis personatus heeft een zwarte kop, rode bek, felgele hals en bijna fluogroen onderlijf. Hij staat beter bekend onder de naam ‘zwartmaskeragapornis’.

 

• Agapornis fischeri is hét icoon van de agaporniden. Rode kop en snavel, wit omlijnde ogen en bek met een gele hals en groen onderlijf. Echte vogelaars konden deze soort al spotten bovenaan het artikel.

 
Verder heb je ook nog de:
 

• Agapornis canus of grijskopagapornis
• Agapornis lilianae of Nyasa-agapornis
• Agapornis nigrigenis of zwartwangagapornis
• Agapornis pullarius of roodmaskeragapornis
• Agapornis swindernianus of zwartkraagagapornis
• Agapornis taranta of zwartvleugelagapornis

Huisvesting van de dwergpapegaai

Dwergpapegaaien worden als huisdier in een kooi of binnenvolière gehouden. De absolute minimale kooigrootte voor een koppel is 1 meter breed op 1 meter diepte op 1,5 meter hoogte. Iedere kooi is voorzien van een nestkast per koppel en voeg ook enkele speeltjes toe die de kooi wat opleuken, zoals hangende ringen en zitstokken – amusement gegarandeerd! Andere leuke ideeën zijn kleine belletjes, losse takken of buizen die als tunnel fungeren. Let wel op: hang enkel rinkelende speeltjes in de kooi als je zelf dit geluid kan verdragen. Dwergpapegaaien kwetteren sowieso al graag en durven zich al eens te verliezen in hun enthousiasme. Voorzie ook een voer- en drinkbakje en bedek de bodem met maïskorrels of beukensnippers. Dwergpapegaaien, van nature gewend aan tropische klimaten, hebben nood aan een aangepaste kamertemperatuur. De huiskamertemperatuur bedraagt overdag gemiddeld 20 °C, ’s nachts mag de temperatuur dalen tot 10 °C. Je mag de dieren dus absoluut niet in een buitenkooi of -volière houden. Geen zin om je hele huis warm te stoken? Overweeg dan om een warmtelamp aan te kopen. Tot slot heeft iedere kooi een apart plonsbadje en een bakje met maagkiezel en grit.
 
Hou je meerdere vogeltjes en gun je hen alle vliegplezier, overweeg dan zeker een ruime volière. De kleinere volières zijn zo’n drie meter hoog, anderhalve meter diep en twee meter breed, goed om zes dwergpapegaaien te huizen. Pas op welke agaporniden je combineert! De agapornis roseicollis houd je bijvoorbeeld best in paartjes zonder pottenkijkers, omdat ze zich agressief kunnen gedragen ten opzichte van de andere vogels. De andere soorten zijn vreedzamer, maar hebben ook best een partner. De vogeltjes vertonen enkel territoriaal gedrag als het om hun eigen liefdesnestje gaat. Daarom voorzie je bij meerdere vogels dus best een nestkastje per koppeltje.
 
Je mag (en moét zelfs) deze kwetteraar in huis vrij laten vliegen, maar neem dan wel de nodige voorzorgsmaatregelen. Sluit deuren en gordijnen, zodat ze niet wegvliegen – of denken dat ze dat kunnen. Ga de kamer na op giftige stoffen: een open fles afwasmiddel of een volle asbak moeten vanzelfsprekend uit de buurt worden gehouden van deze vogels, maar ook planten, zoals hulst en kruidvlier, kunnen enorm schadelijk zijn. Hou tot slot te allen tijde je dwergpapegaaien in de gaten. Ze wurmen zich gemakkelijk tussen de kleinste spleet tussen muren en meubels. Heb je nog andere huisdieren, zoals een sluwe kat of happige hond? Zet ze dan tijdelijk in een andere ruimte zodat de vogeltjes rustig kunnen rondfladderen.
 
 

Voeding: wat eet een dwergpapegaai? 

Agaporniden zijn ultra-gezonde beestjes die hun dieet in de natuur baseren op fruit, groenten en zaden. Geef jouw vogels dus een gevarieerde zadenmix of pellets. Bij verse voeding laat je ze best even wennen: was fruit en groenten op voorhand en begin met kleine porties. Ziet de vogelpoep er niet te plat uit, dan mag je wat meer geven. Voorzie ook een voederbakje van grit en maagkiezel om het verteringsproces te vergemakkelijken.
 
Dwergpapegaaien zijn slimme beestjes en zoeken graag naar hun eten. In plaats van een kant-en-klaar schaaltje verstop je beter enkele zaden en stukjes fruit tussen de bodembedekking. Prik enkele stukjes fruit en groenten op een ijzerdraadje of strooi met enkele ongepelde noten. Dat zullen je agaporniden enorm waarderen.
 
 

Verzorging: hoeveel tijd heb je nodig om een dwergpapegaai te verzorgen? 

 
Dagelijks

Verwijder oude etensresten – niemand stapt graag in een oud stuk banaan, ook je dwergpapegaaien niet! Vul daarnaast ook het water en de voederbakjes en -spelletjes aan. Geef ze doorheen de dag ook wat aandacht. Zo staan ze altijd open voor een gesprekje.
 

Wekelijks

Iedere week hou je een schoonmaakmoment – en dat is meteen ook het ideale moment om je huisdieren even vrij te laten. Je vervangt dan de bodembedekking en maakt de klimspeeltjes proper. Maak de omgeving rond de kooi of volière ook regelmatig schoon, want de beestjes creëren veel stof wanneer ze vliegen en rondspringen. Hebben ze verder nog voldoende maagkiezel en grit? Wanneer je je speelkameraadjes opnieuw in hun huisje zet, controleer je best hun fysiek: verenkleed in orde? Zijn de nagels nog scherp? Geen abnormaal gedrag? Dan is er niks aan het papegaaienpootje!
 

Om de paar maanden

Om de twee tot drie maanden is het tijd voor een grote schoonmaakbeurt. Plaats je huisdieren tijdelijk over naar een andere kooi en reinig de kooi of volière volledig met heet water. Verwijder oude touwtjes of afgeleefde speeltjes, zodat mijten geen kans krijgen om zich te verstoppen. Ontsmet daarna met koud water en een beetje javel. Laat de kooi een halve dag uitwaaien vooraleer je de agaporniden terug in hun huisje zet.

Eén, twee of veel dwergpapegaaien? 

Dwergpapegaaien zijn niet alleen monogaam, maar hebben ook nood aan een levenspartner. Ze houden het graag gezellig en kunnen perfect samenleven in groep met andere soorten – behalve de Agapornis roseicollis dan. Dezelfde of verschillende geslachten combineren, vormt geen probleem, al kunnen vrouwtjes soms wat vinnig zijn tegen elkaar. Koppeltjes hebben wel nood aan een eigen stek: een nestkastje per koppel is dus aangewezen (ja, zelfs vogels willen graag wat privacy tijdens het vogelen).
 
 

Gezondheid: welke ziektes en aandoeningen komen voor bij de dwergpapegaaien? 

Agaporniden krijgen vaak alles met de paplepel aangereikt: hun voer- en drinkbakjes worden iedere dag bijgevuld en wanneer een speeltje breekt, kopen lieve eigenaars wel een nieuwe. Dat kan echter tot verveling leiden, wat op zijn beurt gedragsproblemen kan veroorzaken. Ze gaan dan schreeuwen, plukken elkaars veren uit en worden agressief. Laat je dwergpapegaaien daarom af en toe vrij rondvliegen en zorg voor voldoende variëteit in hun dagelijkse maaltijden en speelgoedjes. 
 
Verder zijn dwergpapegaaien erg gevoelig voor allerlei ziektes. De beste preventie is een goede hygiëne in de kooi of volière, maar ook in huis. Bak bijvoorbeeld nooit in een tefalpan in dezelfde ruimte als je dwergpapegaaien en let ook op met gourmetstellen. Door de dampen die dan vrijkomen, kunnen de vogels acuut sterven. Bij een slechte hygiëne krijgen ze anders onder meer last van:
  

• Psittacose: een bijzonder besmettelijke ziekte voor papegaaien en mensen. Bij de mens kan het resulteren in grieperige symptomen en ademhalingsproblemen. Merk dus tijdig de symptomen bij je huisdier op (weinig eetlust, geïrriteerde ogen en rusteloosheid) en verwittig de dierenarts. Normaal gezien zijn alle dieren op voorhand getest op deze ‘papegaaienziekte’.

 

• Circovirusinfectie: een afschuwelijke ziekte waarbij de veren lossen en de snavel wegrot. Het is onbehandelbaar en moet voor de aankoop getest worden.

 

• Parasieten: bij inwendige parasieten, zoals wormen, vermageren agaporniden veel en hebben ze waterige of gelige ontlasting. Bij uitwendige parasieten (luizen, mijten en schurft) krijgt je vogel kale plekken van het krabben en kleuren de poten wit – ook wel ‘kalkpoten’ genoemd. Aan de laatste soort kan je vaak niet ontkomen en vraag je de dierenarts best om advies.

 

• Legnood: het vrouwtje voelt dat ze moet leggen, maar krijgt het ei niet gelegd waardoor ze zich agressief gedraagt. Een vogel met legnood neem je meteen mee naar de dierenarts. Het komt ook voor dat een vrouwtje te veel eieren legt. Dan helpt het om een dagritme met ongeveer 10 uur licht te simuleren en enkele nepeieren in het nest te leggen. 

 

• Vergroeiingen van de poten of snavel

 

• Overgewicht

Waarop letten als je een dwergpapegaai koopt? 

Het lijkt een kleine aankoop, maar dwergpapegaaien vragen wel wat engagement van hun eigenaar. Zo is hun levensverwachting ongeveer 15 jaar en houden ze van fluiten en kwetteren. Heb je graag rust en vrede in huis, dan zijn agaporniden misschien niet jouw ideale huisgenoten. Ze zijn erg sociaal en zetten de boel graag op stelten. Reis je veel? Zorg dan dat iemand hem tijdelijk in huis wil nemen. Een kort bezoek om het eten en water bij te vullen is absoluut onvoldoende en zal je huisdier erg ongelukkig maken.
 
Agaporniden zijn te koop in de gewone dierenwinkels. Je kan ook bij kwekers terecht, maar als je een duo tamme vogels wilt, is een bezoekje aan het asiel geen slecht idee. Deze vogels zijn veelal gewend aan het gevangenschap, waardoor ze zichzelf prima weten te gedragen in een kooi. Sommige agaporniden vallen onder de CITES-wetgeving en moeten voorzien zijn van een document van afkomst. Over het algemeen zijn ze geen dure aankoop, al kunnen prijzen variëren van 15 euro tot wel 500 euro. Hun onderhoud is ook vrij goedkoop eens je bent voorzien van een kooi, bodembedekking en inrichting.
 
 

Nog 3 kleurrijke vogels voor in huis (of toch liever in de tuin?)

• Kanarie: vanuit de mijnen tot in onze huiskamers: de kanarie brengt leven in huis met zijn mooie verenkleed en vrolijk gefluit. Wist je dat dit beestje meerdere jassen heeft dan enkel een gele?

 

• Wyandotte: deze legkip komt in meer dan 25 soorten verenpatronen voor. Alles tussen meerzomig zilverpatrijs en goud blauwgezoomd staat deze kip goed. Als bedankje voor zijn mooie verschijning knuffelt deze vogel al eens graag.

 

• Araucana: deze kip komt in allerlei vormen, kleuren en formaten voor, maar wat haar zo uitzonderlijk maakt, zijn haar über extravagante eieren. Geen lichtbruin of spierwit, nee, deze Zuid-Amerikaanse kiek legt blauwe eieren.