Beestig

Oorsprong – waar komt het Brakel hoen vandaan?

Het Brakel hoen is een typisch Belgisch kippenras. Over haar geschiedenis is er geen volledige duidelijkheid, maar er gaat wel een theorie de ronde. Zo zou sinds de vijftiende eeuw deze kip te vinden zijn in de provincie Oost-Vlaanderen, voornamelijk in de streek rond Oudenaarde en dan vooral Brakel, waar de dieren een functie vervulden als boerderijkip. Later werd het ras steeds populairder, waardoor het tegenwoordig te vinden is van Noord-Frankrijk tot de Kempen. 

Door die geografische spreiding van het ras, kon men in het midden van de negentiende eeuw verschillende types van het Brakel hoen onderscheiden. Afhankelijk van de streek, sprak men over het Kempens hoen, het Chaams hoen, het Zottegems hoen, het Kortrijks hoen en het Hoen van Nederbrakel. 

De verschillende kippenrassen werden steeds vaker met elkaar gekruist, waardoor er steeds minder uiterlijke verschillen overbleven. Tijdens het fokken legde men meer en meer de aandacht op het prachtige gestreepte veerpatroon dat nu nog steeds terug te vinden is bij het kippenras. Een eeuw later bestond daardoor enkel nog het typische Brakel hoen. 

Net als voor vele andere kippenrassen was de Tweede Wereldoorlog een kritiek moment. Er werden zodanig veel hybride legkippen ingevoerd, dat de oeroude Brakel zijn bestaansreden verloor. Op het dieptepunt waren er nog maar vijf Brakels over, die door liefhebbers gekruist werden om het mooie ras te redden. Dankzij hen kunnen we vandaag de dag nog steeds genieten van de prachtige strepen van het Brakel hoen. 
 

Uiterlijk – hoe herken je een Brakel? 

Een Brakel hoen is voornamelijk te herkennen aan haar unieke veerpatroon met brede zwarte strepen afgewisseld met smallere strepen in de grondkleur, meestal zilver (wit) of goud (roodbruin). Die zwartgebande tekening is te zien op de ganse kip, behalve de hals en het hoofd. De oorlellen van het Brakel hoen zijn wit. 

Naast goudbrakel en zilverbrakel, bestaan er nog meer kleurslagen bij dit ras: 

• citroen/zwartgeband
• goud/witgeband
• zilver/witgeband
• zilver/blauwgeband
• wit
• zwart
• blauw 

 
Nog meer uiterlijke kenmerken zijn een een ronde, trotse borst en een mooie, volle staart. Die staart heeft enorm veel veren en is bovendien vrij lang, wat bijdraagt aan de trotse houding van deze kip. 
 

Grootte en gewicht – hoe groot en zwaar wordt het Brakel hoen?

Het Brakel hoen heeft op volwassen leeftijd een gewicht van ongeveer 2,5 kilogram. De krielvariant van dit kippenras weegt een heel stuk minder. 

 

Karakter en opvoeding – het Brakel hoen houdt van fladderen 

Het Brakel hoen is een dubbeldoelkip: ze legt goed eieren en komt voldoende vlees aan om in de pan te belanden (maar daar zijn we bij Beestig niet zo’n fan van). Concreet legt ze tussen 150 en 180 eieren van behoorlijke grootte per jaar.

Daarnaast is het Brakel hoen vrij schuw, wat maakt dat het een moeilijk ras is om handtam te maken. Niets is onmogelijk uiteraard, dus wie weet heb jij met veel tijd en geduld (en een goede persoonlijkheid van je kip) wél geluk. Bereid je echter niet voor op een stel knuffelkippen als je Brakel hoenders in huis haalt. 

Dat betekent echter niet dat het geen leuke kippen zijn. Ze zijn namelijk erg energiek, waardoor het enorm leuk is om te kijken hoe de beestjes rondscharrelen de hele dag. Hun hoge activiteitsgraad komt met de noodzaak van een grote ren, maar liever nog lopen ze gewoon los in de tuin. Behalve energiek, is het Brakel hoen ook vlieggraag. Dit ras zoekt graag de hoogte op. Een voldoende hoge omheining is dus een absolute noodzaak, want een nieuwsgierig Brakel hoen wil maar wat graag de andere kant van de omheining gaan ontdekken! 
 

Voeding en verzorging – welke verzorging heeft een Brakel nodig? 

In het beste geval stel je je volledige tuin ter beschikking van je Brakel hoenders, maar een kippenhok met grote kippenren kan ook. Ook als je je kippen in je tuin laat rondscharrelen is een kippenhok trouwens een absolute noodzaak. Daarin kunnen de kippen zowel slapen als schuilen voor roofdieren die ‘s nachts op de loer liggen. Het kippenhok moet wind- en waterdicht zijn, zodat je kippen in aangename omstandigheden kunnen slapen. Een droge en stofvrije bodembedekking helpt bij het vochtvrij houden van het hok, daarvoor kies je best voor houtkrullen, vlas of hennepvezel. Verwijder één keer per week uitwerpselen uit het kippenhok en vul het strooisel weer aan. Voorzie enkele schone, zachte legnesten in je kippenhok om eitjes in ontvangst te nemen. Met een droog zandbad in je kippenren kunnen je dames zelf aan ongediertebestrijding doen. 

Voer je kippen met een gezonde granenmix, die je kan aanvullen met voedselrestjes uit de keuken. Geef niet te veel keukenafval en verwijder wat blijft liggen, anders kan het al snel gaan rotten of schimmelen. Tot slot hebben je kippen constant schoon drinkwater nodig. 
 

Gezondheid en levensverwachting – voor welke kwaaltjes en ziektes is de Brakel vatbaar?

Het Brakel hoen wordt niet snel ziek. Uiteraard is het belangrijk om altijd op te letten voor de vogelgriep. Zo vallen kippen tijdens de wintermaanden altijd onder de ophokplicht. 

Wist je trouwens al dat je kippen net als honden en katten moet ontwormen en vaccineren? Dat moet twee keer per jaar gedaan worden om de overdracht van ernstige ziektes bij je kippen te voorkomen. Wees gerust, je moet geen pilletje in de bek van je kip steken! Er bestaat medicatie die je oplost in het drinkwater van je kippen. 

Hou jij niet van al die medicatie en chemische middelen in het lichaam van je kippen? Dan kan je er ook voor kiezen om mestonderzoek uit te laten voeren. Daarbij geef je een beetje mest van je kippen aan je dierenarts of een laboratorium voor mestonderzoek, waarna jij de resultaten ontvangt. Blijkt het dat er wormeitjes in de mest van je kippen zit? Dan moet je uiteraard je kippen wél ontwormen! 

Er bestaan enkele vaccins voor typische kippenziektes. Het is dus zeker geen overbodige luxe om je kippen daarvoor te vaccineren. Die ziektes zijn de pokken, de ziekte van Marek, paramyxo, infectieuze bronchitis en coccidiose. De belangrijkste vaccins om te geven aan je kippen zijn die tegen de pokken en paramyxo, of de pseudo-vogelgriep. De andere vaccins zijn om verschillende redenen moeilijk om te geven aan je kip, zo moet het vaccins tegen de ziekte van Marek op de eerste dag van het leven van de kip gegeven worden.

Tijdens de rui kan het wel eens zijn dat je kip er zielig en ziek uitziet, maar dat is vaak helemaal normaal. Zo zullen de pluimen van je kip er doffer uitzien en legt zij vaak ook minder eieren. Sommige kippen krijgen zelfs last van kale plekken tijdens het wisselen van de winterveren naar de zomerveren… Geef je kippen dus zeker een extra bron van eiwitten tijdens deze periode, zodat zij er zo goed mogelijk doorkomt! 

Je kan aan de veren van je kip dus niet altijd zien of zij ziek is of niet, maar hoe kan je dat dan wel zien? Vaak is het uitzicht van de mest een goede indicator. Bij de ideale mest wordt de grote en de kleine boodschap gecombineerd. Zo zie je dus een klein bruin worstje met een kleine plas urine errond. Is de ontlasting te plat? Is de urine niet wit? Stinkt de ontlasting van je kippen? Dan is er een vuiltje aan de lucht en zou je kip wel eens ziek kunnen zijn… Ga dus zeker raad vragen bij een dierenarts! 
 

Waarop moet je letten bij het kiezen van een Brakel hoen?

Een Brakel hoen is nog steeds een erg zeldzame kip, maar liefhebbers vinden het maar wat fijn om geïnteresseerden te woord te staan. Denk na over volgende zaken, voor je op bezoek gaat bij een fokker. 

• Let op de gezondheid van de dieren. Waar je ook op zoek gaat naar een nieuwe toom kippen, het is altijd belangrijk om te zoeken naar een verkoper die de gezondheid van zijn dieren als eerste prioriteit heeft. Een Brakel hoen zal je waarschijnlijk enkel vinden bij een gespecialiseerde fokker of echte liefhebber, maar ook in een asiel of een opvangcentrum voor kippen zijn er enorm veel dieren die wachten op een tweede kans. 
• Wil jij enkel hennen of ook een haan? Hanen brengen een enorme meerwaarde in je toom, maar natuurlijk moeten je buren ook akkoord zijn. 
• Wees kritisch als je een bezoek brengt bij jouw mogelijke nieuwe tuingenootjes. Zitten ze in goede leefomstandigheden? Hebben ze de nodige vaccinaties gehad? Lijken de kippen gezond? Zijn ze levendig? Hebben ze een gezond gewicht? Zijn de kippen al ontwormd? 
• Breng voor je je kippen aankoopt hun verblijf, hok en omheining volledig in orde en sla voldoende voer in. 

  

Nog meer Belgische kippenrassen

• Mechels hoen: het Mechels hoen wordt ook vaak de Mechelse koekoek genoemd, al is dat een foute benaming. Dat komt doordat de kip vaak geassocieerd wordt met de populaire koekoekkleur, hoewel er nog veel andere kleuren worden toegestaan. 
• Izegemse koekoek: dit is een Vlaams kippenras dat wél altijd de koekoekkleur heeft, zoals je ook kan afleiden uit haar naam. 
• Tiense vechter: vechthoenen werden vroeger ingezet in agressieve hanengevechten, praktijken die in ons land gelukkig verboden zijn. Hun verleden zie je nog wel terug in hun krachtige uiterlijk, fiere houding en felle karakter.