Beestig

Wat is een maagkanteling of maagtorsie? 

Simpel uitgelegd: de maag hangt aan de voor- en achterkant vast als een hangmat – vooraan aan de slokdarm, achteraan aan de rest van het darmstelsel. Als er plots een grote hoeveelheid voer en/of water in de maag terechtkomt en de hond komt meteen erna in beweging, dan kan de maag door het gewicht gaan schommelen en zelfs helemaal omslaan. Dat kan een volledige kanteling van 180 graden zijn, maar evengoed kan de maag enkel vooraan een kwartslag draaien en achteraan zijn normale positie behouden. Dat zo’n maagkanteling inwendig allerlei narigheid met zich meebrengt voor je hond, kan je wellicht al raden. 

Welke honden hebben meer kans op een maagkanteling?
 

• Grotere rassen met een lang, slank lichaam, zoals de Duitse dog of de Ierse setter, hebben een groter risico op een maagkanteling. Door hun diepe borstkas is er immers meer ruimte beschikbaar voor de maag om die draaiing te maken. Zeker wanneer ze net na het eten wild gaan rondrennen! De combinatie van het plotse gewicht in de maag en een gekke beweging kan dan al volstaan om de maag letterlijk uit balans te brengen. Ook kleine hondenrassen kunnen een maagtorsie krijgen, al is de kans wel kleiner omdat ze minder volume in hun lichaam hebben en kleinere porties eten.

 

• Ook bij honden waarbij maagkantelingen in de familie zitten, kan je ervan uitgaan dat zij hier vroeg of laat mee te maken krijgen. Een goede fokker zal honden met een groter risico op maagtorsies uitsluiten van de fok, maar toch vraag je best de medische geschiedenis van de ouderdieren goed na wanneer je een puppy van een fokker in huis wil halen.

 
 

Hoe kan je een maagkanteling bij je hond herkennen?

Eerst en vooral: een maagkanteling vindt meestal een uur tot anderhalf uur na het eetmoment plaats. Daarom geef je je hond best niet te laat op de avond zijn portie voer, want dan zou je weleens ’s avonds laat nog bij de dierenarts moeten aanbellen. Of erger nog: je hond krijgt een maagtorsie wanneer jij al in bed ligt en dan ben je er gegarandeerd te laat bij. Snel ingrijpen is namelijk van levensbelang voor je hond! 

Een maagkanteling bij je hond kan je herkennen aan vier symptomen:
 

• Het eerste wat je aan je hond zal merken, is dat hij PROBEERT te braken omdat hij last heeft van zijn maag. Alleen zal er niks uitkomen, omdat de maag zit dichtgesnoerd.
   
• Je hond gedraagt zich sloom. Hij voelt zich duidelijk niet lekker en zal een beetje lusteloos gaan liggen of zich traag voortbewegen. 
   
• Als je naar je hond kijkt, zie je links achter zijn ribbenkast een lichte zwelling ontstaan. Tik je er zachtjes op met je vinger, dan lijkt het alsof je op het vel van een trommel slaat. Dat komt omdat alles afgesnoerd wordt, waardoor er gas in de maag komt en ze gaat opzwellen.
   
• Door de zwelling worden bepaalde bloedvaten dichtgeknepen en zal het hart veel sneller slaan om het bloed rondgepompt te krijgen. Je hond krijgt dus last van hartritmestoornissen. Wanneer je echter de pols van je hond checkt – dat doe je in de liesstreek aan de achterkant – merk je dat die hartslag heel zwak voelt. 

 
Uiteindelijk zullen door de spanning op de maag gifstoffen vrijkomen, waardoor de maagwand begint af te sterven. Door de dichtgeknepen bloedvaten komen bovendien ook andere organen in het gedrang. En dan wordt het erg gevaarlijk voor je hond! Daarom moet je bij een maagtorsie heel snel ingrijpen, om onomkeerbare schade aan de maag en andere organen te voorkomen. 
 
 

Wat kan de dierenarts doen bij een maagkanteling?

Heb je al deze symptomen juist ingeschat, dan sta je dus binnen de kortste keren met je hond in je dierenartsenpraktijk. De dierenarts zal dan meteen bekijken of de maag kan teruggedraaid worden zonder operatie. Als hij maar een kleine ‘slag’ heeft gemaakt, bestaat die mogelijkheid namelijk wel. Je hond zal zich dan ook meteen beter voelen, omdat de lucht weer uit de maag kan en de spanning verdwijnt. Dit is essentieel om te voorkomen dat er toxines vrijkomen waardoor de maagwand beginnen af te breken. 

Is het toch nodig om de hond te opereren? Dan krijgt hij bij het binnenbrengen meteen een sonde en gaat hij stante pede de operatiekamer in. Voor jou als baasje zit er niks anders op dan je hond uit handen te geven en plaats te nemen in de wachtruimte. Het is namelijk ontzettend belangrijk dat deze ingreep zo snel en efficiënt mogelijk door een ervaren chirurg wordt uitgevoerd, zodat er geen kostbare tijd verloren gaat. 
 
Na het aanbrengen van de nodige katheters en een shockinfuus dat het tekort aan bloed moet opvangen, start de operatie waarbij de chirurg de maag weer in de oorspronkelijke positie draait. Niet zo simpel, want eerst moet achterhaald worden in welke richting de maag gekanteld is. Vaak is de milt – een orgaan dat bloed opslaat – trouwens ook mee gedraaid en moet deze dus eveneens uit de knoop gehaald worden, zodat de druk afneemt. Is dat gebeurd? Dan krijgt de maaginhoud vrij spel en staat er maar beter een emmertje klaar om het braaksel op te vangen … Dat zijn de minder leuke details van het leven als dierenarts, maar het hoort er allemaal bij!
 
 

Wat is de prognose bij een maagkanteling?

Alles hangt af van de snelheid waarmee je de maagkanteling vaststelt bij je hond én de snelheid waarmee de chirurg kan ingrijpen. Als je hond binnen anderhalf uur op de operatietafel ligt en de dierenarts kan meteen aan de slag, dan is de kans groot dat je hond er goed vanaf komt. 
 
Merk je echter als baasje de symptomen van een maagkanteling niet tijdig op, dan zal zo’n operatie helaas weinig kans op slagen hebben. Vooraf meet de dierenarts aan de hand van een lactaatmeting hoe groot de schade is die al opgetreden is. Zijn die lactaten te hoog, dan is dit een teken dat de maagkanteling te laat werd opgemerkt en dat de gevolgen al niet meer te overzien zijn. We herhalen het nog maar eens: je hond heel goed in de gaten houden en snel reageren is écht van levensbelang!

Hoe kan je een maagkanteling voorkomen?

Eens de ingreep achter de rug is, zal de dierenarts de maag vastzetten door middel van enkele hechtingen – een gastropexie, heet dat. Een hond die al eens een maagkanteling heeft gehad, loopt namelijk een grotere kans om dit opnieuw mee te maken. Ook bij een hond die nog nooit eerder een maagtorsie had, kan je dierenarts de maag preventief vastzetten, al moet je hier wel mee opletten. Een vastgezette maag kan namelijk een vals gevoel van veiligheid geven. 
 
Als je je hond één portie voeding per dag geeft – wat bij een grote hond al snel een kilootje voer betekent – en hij er ook nog flink wat water bij drinkt, waarna hij uitgebreid door het gras gaat rollen omdat hij jeuk aan z’n rug heeft, dan komt er een enorm gewicht op die enkele hechtingen te staan. Je mag er dan niet van schrikken dat die hechtingen het begeven en je hond alsnog een maagkanteling kan krijgen. 

Het is dus belangrijk dat je ook andere preventieve maatregelen treft: 
 

• Geef je hond meerdere, kleinere porties voer per dag. Zo krijgt hij minder volume en gewicht tegelijk in zijn maag te verwerken. Vermijd ook dat je hond nog laat op de avond eet, zodat je tijdig bij de dierenarts geraakt mocht het toch misgaan.
   
• Kies voor een voeding met een beperkte gisting. Zo vermijd je dat er te veel lucht in de maag van je hond komt, wat een maagkanteling in de hand kan werken.
   
• Maak van het eetmoment een rustig moment – maak eventueel gebruik van een antischrokbak – en laat je hond ook nadien even met rust. Ga niet meteen met hem wandelen of inspanningen doen, maar laat hem wat liggen of een dutje doen na het eten.
   
• Kweek als fokker niet verder met honden die regelmatig met maagkantelingen te maken krijgen en koop als hondeneigenaar jouw hond bij een erkende, betrouwbare fokker.

 
Een maagtorsie volledig voorkomen in de toekomst, is jammer genoeg niet mogelijk. Maar door verstandig om te gaan met de voeding en de beweging van je hond, kan je de kans op een maagkanteling wél aanzienlijk verkleinen.