Beestig

 
Waarom is spenen vaak stressvol?

Beeld je eens in dat je als kind altijd in de buurt van je mama kon vertoeven, haar nabijheid kon opzoeken wanneer je troost en steun nodig had of haar in de verte kon zien staan wanneer je in je eentje op verkenning ging in de omgeving. En dan plots, van de ene dag op de andere, word je bij haar weggehaald en mag je haar niet meer zien. Stresserend? Zeker weten! En dat is voor een jong paard niet anders. 
 
Uit onderzoek blijkt dat tussen de 80 en 85 procent van de veulens maagzweren ontwikkelt. De manier van spenen speelt hier een grote rol in. Zéker wanneer dat spenen gebeurt terwijl ze tegelijkertijd naar de veulenopfok gaan, waar ze bij aankomst meteen afscheid moeten nemen van hun moeder. Het ‘roepen’ van moeder en kind op dat moment is ronduit hartverscheurend en zorgt dan ook onvermijdelijk voor een enorme spanning bij beide paarden.
 
 

De ideale leeftijd om te spenen

Die onnodige stress kan je eenvoudig vermijden door het veulen bij de moeder weg te halen op het juiste moment. Maar wat is dat dan precies, de ideale leeftijd om te spenen? Sommige mensen menen dat je een veulen al kan spenen wanneer het nog maar drie of vier maanden oud is. Als je echter kijkt naar hoe lang veulens in de natuur bij hun moeder drinken – gemiddeld tot acht à negen maanden – dan kunnen we alleen maar vaststellen dat dit véél te jong is. Vaak blijven ze zelfs nog langer in de buurt om zo nu en dan nog even te genieten van een slokje moedermelk. Dit kan je dan eerder als een sociale aangelegenheid bestempelen, omdat ze de voedingsstoffen in de melk niet meer echt nodig hebben.

Een wettelijke minimumleeftijd om een veulen te spenen, bestaat niet, en die zou vermoedelijk ook niet overeenkomen met de optimale leeftijd, die voor elk veulen anders is. Net zo min bestaat er een maximumleeftijd om te spenen, omdat het veulen uiteindelijk zelf wel zal aangeven dat het zijn moeder niet meer nodig heeft. Heb je de ruimte en de mogelijkheid om de merrie en het veulen langere tijd samen te houden en kan je de tijd nemen om het spenen rustig aan te pakken? Dan verdient deze aanpak absoluut onze voorkeur.
 
 

Hou ook rekening met de merrie

Het moment van spenen hangt niet alleen af van het veulen, maar ook van de merrie in kwestie. Sommige merries blijven lange tijd ruim voldoende energie behouden om zowel hun veulen te voeden als weer mee te gaan trainen, bijvoorbeeld. Bij andere merries merk je dan weer dat ze al op vijf maanden veel energie verliezen en enorm afvallen door het voeden van hun veulen. Ook een uierontsteking of andere medische complicaties kunnen ervoor zorgen dat de merrie haar kleintje sneller als een ‘last’ gaat beschouwen. Omwille van het welzijn van de merrie kan het dan wel een goed idee zijn om wat vroeger te spenen. 
 
Probeer er op voorhand geen termijn op te plakken, want per se op een bepaald moment willen spenen terwijl noch de merrie, noch het veulen er klaar voor zijn, dat kan best veel stress opleveren.

Stap voor stap afbouwen

Zijn het veulen én de merrie er klaar voor? Begin dan eerst met het veulen voor enkele uren bij de moeder weg te halen, terwijl ze elkaar nog kunnen zien. Daarna kan je langzaam maar zeker de periode verlengen en ze bijvoorbeeld eens een nacht lang uit elkaar halen, waarna ze elkaar overdag weer kunnen zien. Ondertussen hou je goed in de gaten of ze geen symptomen van overmatige stress vertonen. Denk aan: minder eten, nerveus gedrag of veel lopen. Onderschat ook de subtiele signalen niet – niet elk paard is immers even extravert. Is er toch sprake van stress? Dan zet je gewoon één of enkele stapjes terug en probeer je het later opnieuw.

Je kan het proces van het spenen nog meer vergemakkelijken door genoeg afleiding te voorzien voor het veulen, zoals vriendjes om mee te spelen en voldoende verrijking in de paddock of de weide. Zo heeft hij andere dingen te doen dan naar zijn moeder omkijken. Na een tijdje zal je merken dat moeder en kind het prima vinden als je één van beide verhuist naar een andere plek. 
 
Wil je het veulen en de merrie allebei houden, dan kan je ze na enkele maanden gewoon weer samen op de weide zetten. Let wel, de kans bestaat dan dat het veulen opnieuw probeert te drinken bij zijn moeder, omwille van het sociale aspect. Hebben noch de merrie noch het veulen hier last van, dan is er niets aan de hand, maar het kan ook gebeuren dat de moeder het vervelend vindt of weer melk begint te produceren en gaat afvallen. In dat geval kan je je strategie best even herbekijken.
 
 

Welke voeding geef je na het spenen?

Wat we nog vaak zien, is dat het veulen meteen na het afspenen speciale voeding krijgt om flink te groeien. Helemaal niet nodig, want je wil natuurlijk dat je veulen op een normaal tempo groeit en niet ‘zo hard mogelijk’. Pas dus goed op met voer waar veel suiker en zetmeel in zit, want hier heeft een veulen op jonge leeftijd geen nood aan. Goed gras en goed hooi met voldoende eiwitten, aangevuld met een simpele vitaminen- en mineralenkorrel, dat volstaat ruimschoots. Ze halen hier zelf wel alles uit wat ze nodig hebben om op een gezond tempo te groeien.

Gaf je de merrie een speciale brok terwijl ze haar veulen nog aan de voet had? Dan kan je die nu ook rustig gaan afbouwen, tegelijk met het afspenen. Zo kan zij ook weer langzaam overschakelen naar een gewone vitaminen- en mineralenbrok, zodat ze niet te lang suiker- en zetmeelrijk voer krijgt, want ook voor haar is dat op lange termijn niet erg gezond.