Beestig

Een gezond paard dat onder natuurlijke omstandigheden gehouden wordt en de keuze heeft om in een schuilstal te gaan staan, heeft meestal geen deken nodig om zich warm te houden. Dat doet hij zelf wel, met behulp van zijn wintervacht en door zijn inwendige kachel voortdurend warm te stoken met ruwvoer. Wanneer de bacteriën in zijn blinde darm dat voer fermenteren, komt er voldoende warmte vrij om zijn lichaamstemperatuur op peil te houden. Dat lukt natuurlijk alleen onder één belangrijke voorwaarde: ruwvoer van goede kwaliteit dat zoveel mogelijk uren per dag wordt aangeboden, bijvoorbeeld in slowfeeders. 
 
 

Hoe werkt de (winter-)vacht van paarden? 

De ‘thermoneutrale’ zone van onze paarden bestrijkt temperaturen van grofweg 10 tot 25°C bij een zomervacht en -5 tot 15°C bij een wintervacht. Dat wil zeggen dat ze bij die buitentemperatuur eigenlijk geen extra moeite moeten doen om zichzelf comfortabel warm te houden. Bij kou rekenen ze op de isolerende werking van hun vacht. Hoe warmer het is, hoe platter die op het lichaam ligt. Bij koude zetten ze hun haren rechtop zodat er een stilstaand laagje lucht ontstaat tussen hun warme lichaam en de koude buitenlucht. ‘s Winters krijgen paarden een langere wintervacht, waarmee ze dus meer lucht kunnen vasthouden: een natuurlijk donsdekentje! 
 
Ook van vocht hebben paarden doorgaans weinig last. Hun haren zijn voorzien van een vetlaag die vochtafwerend is. De richting van de haren voert regenwater dan weer af richting puntjes, waardoor het van het paardenlichaam druipt. Je paard kan er kletsnat uitzien, op zijn huid is hij meestal nog kurkdroog. Om die waterafstotende werking te behouden, moet je er wel voor waken ‘s winters niet té veel te poetsen of wassen. Het zou niet de eerste keer zijn dat een paardenvacht wel om door een ringetje te halen is, maar zijn functie helemaal verloren heeft. 

Wanneer hebben paarden een deken nodig? 

Hoewel gezonde paarden meestal geen deken nodig hebben, zijn er heel wat redenen te bedenken waarom sommige paarden wél baat hebben bij een extra isolerend laagje. Deze paarden verdienen een passend deken in de winter: 
 

• Paarden met een verzwakt immuunsysteem
  Deze problematiek leidt vaak tot veranderingen in de vacht, waardoor die zijn waterafstotende vetlaag verliest. Zulke paarden hebben een regendeken nodig bij regenweer. 
   
• Paarden die snel gewicht verliezen
  Sommige paarden vallen af in de wintermaanden, wat betekent dat ze onvoldoende energie opnemen om hun lichaamstemperatuur zelfstandig op peil te houden.
    
• Oude paarden 
  Senioren bewegen minder en nemen vaak ook minder makkelijk voedsel op, waardoor ze het sneller koud krijgen – ze hebben immers minder brandstof voor hun interne kacheltje. Daarnaast hebben ze soms last van gewrichtspijnen, die ernstiger worden bij koude temperaturen en een hoge luchtvochtigheid. 
   
• Sportpaarden
  Paarden die intensief getraind worden, hebben ‘s winters soms een te dikke vacht om comfortabel te presteren op (hoog) niveau. Ze worden geschoren om ze in het koude seizoen toch te kunnen blijven berijden. Hun natuurlijke dekentje moet vervangen worden door een kunstmatig exemplaar op momenten dat ze niet aan het werk zijn. 

Voor bovenstaande paarden zorgt een deken voor extra comfort, omdat ze dan geen energie hoeven te genereren om op temperatuur te blijven. Hun nood aan een deken is het hoogst op koude regendagen waarop het ook flink waait én op dagen dat het maar niet lijkt te stoppen met regenen, waardoor ze tussendoor niet kunnen opdrogen. Je kan trouwens zelf inschatten of je paard het koud heeft, door op deze signalen te letten: 
 

• De buik en de oren voelen koud aan 
   
• De vacht is nat tot op de huid 
   
• Het paard staat te rillen
   
• Het paard gedraagt zich chagrijnig of doet lelijk tegenover andere paarden 
   
• Het paard is erg stijf aan het begin van een training 

 
 

Zoveel weersomstandigheden, zoveel dekens

Er zijn verschillende dekens op de markt die elk hun nut hebben in bepaalde omstandigheden. 
 

• Regendeken 
  Dit type deken heeft geen verwarmende functie, maar zorgt ervoor dat de huid en de vacht van je paard niet nat worden. Het beschermt ook tegen de afkoelende invloed van wind en tocht. Er wordt wel eens gezegd dat regendekens een averechts effect hebben omdat ze de haren van je paard plat strijken, waardoor ze hun isolerende functie verliezen. Daartegenover creëren ze wel een extra laagje stilstaande lucht tussen vacht en deken. Hou je paard dus goed in de gaten, zodat je symptomen van koude tijdig opmerkt. 
   
• Regendeken met voering van 50 g (per m²) 
  Dit lichte dekentype is meestal gevoerd met een dunne laag fleece. Het breekt de koude, maar is niet geschikt om je geschoren sportpaard te beschermen tegen strenge winterkou. 
   
• Winterdeken met voering van 100, 200 of 300 g (per m²)
  Hoe meer vulling er in een deken zit (en hoe zwaarder het dus weegt), hoe meer geschikt het is bij koude temperaturen. 
   
• Een liner of onderdeken
  Dit deken is niet waterdicht en wordt onder een ander deken gedragen, bijvoorbeeld onder een (lichtgewicht) regendeken. 

 
De eenvoudigste dekens gaan gewoon over de rug van je paard, maar er zijn er ook die de halve/hele hals meenemen. Daarnaast zijn er dekens te koop met een lekker warme buikflap, die de minder intens behaarde buik beschermen tegen de kou. 
 
 

Welk deken is geschikt voor jouw paard? 

Om te bepalen welk deken geschikt is voor jouw paard, moet je het van nabij opvolgen. Wees alert voor symptomen van koude, maar let ook op of je paard het niet te warm krijgt met zijn deken. Wat wij ‘lekker warm’ vinden als we onder het deken voelen, is voor paarden al snel té warm. Meestal heb je in één seizoen meerdere dekens nodig, of moet je afwisselen tussen een nachtdeken (wanneer de temperaturen onder nul zakken) en een deken voor overdag (als de winterzon het paardenlichaam snel opwarmt). Soms is het overdag zelfs helemaal niet nodig om een deken aan te doen bij je paard! 
 
Besluit je om jouw paard deze winter een deken aan te doen? Maak er dan een gewoonte van om het dagelijks even af te nemen. Zo kunnen de huid en vacht van je paard even ‘luchten’. Op dat moment kan je ook controleren of je paard het niet te warm heeft met zijn deken en of het deken wel 100% goed past. Zie je schuurplekken ontstaan of zijn er zones met veel haaruitval, dan zit het deken waarschijnlijk te krap.