Beestig

 
 

Oorsprong – waar komt de Schotse herdershond vandaan?

Als één van de oudste Britse hondenrassen vind je zijn roots terug nog voor er sprake was ene Jezus Christus. Zo zouden de Kelten (die zich settelden in Noord-Brittannia tussen de 5de en 1ste eeuw v.C.) al jacht- en herdershonden gefokt hebben. Het is dus heel waarschijnlijk dat de Schotse collies van vandaag genen dragen van deze oerhonden. Toen de Romeinen gebied innamen brachten ze hun kortharige honden met zich mee. De Keltische rassen, opgewassen tegen gure winden en natte seizoenen, werden gekruist met de Romeinse kortharen (die vaak gewend waren aan de Italiaanse zon). Dit is dan ook het punt waarop de eerste verschillen tussen kort- en langharige Schotse herders ontstonden (ook al waren ze nog niet zichtbaar). Tijdens de middeleeuwen zouden Scandinavische keeshonden ook bijgedragen hebben aan de mix.
 
In de eeuwen die volgden evolueerde het ras door nieuwe kruisingen met onder andere de Ierse setter. Zo manifesteerde het onderscheid tussen kort- en langharen zich stilaan meer en meer. De langharige collie werd de schapendrijver van het hoge noorden. Door zijn energieke karakter zat hij er helemaal niet mee in om iedere dag rond een kudde schapen te rennen. Samen met zijn neefjes, de Border collie en de Shetland sheepdog, heerste hij over de Schotse graslanden. Kortharige collies, daarentegen, werden ingezet als veehoeder. Koeien zijn iets eigenwijzer dan schapen, waardoor boeren nood hadden aan de pittige, licht koppige aard van de van de korthaar. 
 
De 19de eeuw introduceerde de gloriejaren van Schotse herdershonden (of toch van de langhaar). Men begon ze actief te fokken voor hun uiterlijk en daar zit Queen Victoria voor iets tussen. In haar buitenverblijf in Schotland, Balmoral Castle, hield ze namelijk een langhaar. Geliefd door haar volk wilden Britse gezinnen dan ook niets liever dan deze koninklijke viervoeter in hun eigen woonkamer. Daarna ging hij de wereld rond als tentoonstellingshond. Zelfs voor het personage van de langharige Lassie in de spotlights trad, was de korthaar gedoemd om in de schaduw van zijn broer te leven.
 
 

Uiterlijk – hoe herken je een collie? 

Collies hebben echte karakterkop: een spitse snuit met een scherpe neus en schuine, kleine ogen. De tippen van de oren flappen lichtjes over, waardoor ze een vriendelijke uitstraling krijgen. Hun vacht komt in drie kleurvariëteiten voor: 
 

• Volledig sable (lichtbruine, gouden kleur met zwarte haartoppen) met witte aftekeningen in de hals, op de buik, staart en de voorpoten.

 

• Tricolor: deze honden hebben een zwarte hoofdkleur met een witte kraag en tankleurige aftekeningen aan het hoofd en de poten..

 

• Blue merle: een zilver- tot blauwkleurige vacht met zwarte vlekjes als schimmelmotief en de kenmerkende witte kraag. De poten en snuit zijn bruin of tan. Deze kleurencombinatie is echter moeilijk correct te fokken, omdat  je een blue-merle enkel mag kruisen met een niet-merle. Daardoor kan slechts de helft van de pups merle zijn. Als twee merles gekruist worden, dan heb je een hele grote kans op een pup met handicap (blindheid, doofheid of andere fysieke, kwalijke belemmeringen). Je kon de langhaar van dit prachtige vachttype al op de foto naast de titel aanschouwen.

 
 

De Schotse kortharige herdershond

 
Over het algemeen is de kortharige collie struis en groot. Hij heeft ook steeds de kenmerkende witte kraag, al valt die heel wat minder op. Zijn poten zijn stevig en zijn staart wipt een klein beetje omhoog. Zijn vacht bestaat uit grove dekharen en een dikke ondervacht.
 

De Schotse langharige herdershond

 
We zouden hem gewoon kunnen omschrijven als ‘Lassie’ en je weet wellicht waarover het gaat, maar we geven toch nog graag een woordje uitleg mee. Met zijn weelderige manen en donzige, dubbele vacht op de borst lijkt het alsof hij op ieder moment zou kunnen struikelen. Ook zijn staart en de achterzijde van de poten zijn zwaar behaard. Zelfs zijn oren hebben pluisjes, als bescherming tegen de Schotse kou. Je kan je al voorstellen wat voor hopen haar hij verliest tijdens de rui.
 
 

 
 

Grootte en gewicht – hoe groot en zwaar wordt de collie?

De korthaar en langhaar verschillen lichtjes in grootte en gewicht. Het Lassie-type wordt gemiddeld 51 tot 61 centimeter groot en weegt 18 tot 30 kilogram, afhankelijk of het om een reu of teef gaat. De kortharige collie is heel wat forser gebouwd. Hij is gemiddeld 56 tot 66 centimeter groot op schofthoogte en kan tot 34 kilogram wegen.
 
 

Karakter en opvoeding – de Schotse herdershond luistert goed en zingt graag liedjes

De Schotse herdershond is één van de aangenaamste rassen om in huis te nemen. Hondstrouw, poeslief en beregezellig! Hij heeft veel nood aan affectie en zal die ongetwijfeld bij zijn gezin komen zoeken. Als je aan tafel zit, zal hij ongegeneerd aan je voeten komen liggen. Ziet hij oude bekenden afkomen? Dan zet hij alvast een serenade in (ook wel gekend als gejank). Door zijn onvoorwaardelijk trouw weet hij wel graag wat zijn baasjes doen. Als een echte helikopterouder kijkt hij dan mee in de kast, naar de tv of wacht hij zelfs op je aan de wc. Gelukkig is hij ook werkwillig en leergierig, wat de opvoeding vergemakkelijkt. Collies lopen eigenlijk gemakkelijk aangelijnd, maar lopen ook niet ver weg als ze zonder riem op stap zijn. Mits goede opvoeding, zullen ze zelden een vogel of kleiner dier bespringen (moest het toch gebeuren, zijn ze snel teruggeroepen). Ze zijn bovendien zo leergierig en werklustig dat ze zich perfect lenen tot wedstrijden. Het zijn showbeesten pur sang: zo staat het ras bekend om zijn vele medailles in hondensporten. Kortom, een beestje om apetrots op te zijn!
 
Het is wel belangrijk dat je tijd maakt voor deze speelse viervoeter, ook al wil je hem niet intensief trainen. De Schotse herdershond heeft nood aan veel beweging en ontploft wanneer hij niet genoeg aandacht krijgt. Uit verveling kan hij ongewenst gedrag vertonen en ‘stout zijn’, alles om de aandacht van zijn gezin te kunnen trekken. Je kan hem bijvoorbeeld meenemen op een rondje joggen/fietsen, een uitdagende wandeling of, als het wat minder fysiek mag voor jou, denkspelletjes. Collies zijn snuggere honden en kunnen zich lang bezighouden met een puzzel (als die naar snoepjes leidt). 24/7 met je hond doorbrengen gaat helaas niet, maar met een gezond dagelijks wandel- en spelritme kan je prima aan de behoeften van deze energieke hond voldoen. En als het is één keertje niet pas, zal hij zich daar zonder morren bij neerleggen. 
 
Door zijn sociale aard schiet hij prima op met andere dieren en kinderen, maar hou hem toch in de gaten. Omwille van zijn herdersverleden durft hij al eens te happen naar de hielen om zijn ‘vee in het gelid te houden’, maar dat valt weinig voor. Kortharen zijn wel een stuk eigenzinniger en assertiever dan langharen, waardoor ze soms botsen op de onvoorspelbaarheid van kleine kinderen. Groeien ze samen op, dan zal de Schotse herdershond hun levenslange vriend én bewaker zijn. Hij is echter geen waakhond, tenzij je vreemde bezoekers kan afschrikken met wat likjes en gesnuffel. Maar beledig je hem op zijn territorium? Dan sta je zelf in voor de gevolgen!
 
 

 
 

Welke verzorging heeft een collie nodig? 

De Schotse herdershond heeft in de eerste plaats affectie nodig, op de tweede plaats staat zijn drang naar actie en op de derde plaats de verzorging van zijn vacht. Die zorg verschilt vachttype. Tegen de verwachtingen in borstel je de langhaar niet iedere dag buiten de rui, anders zou je zijn ondervacht kunnen lostrekken. Een wekelijks of tweewekelijkse borstelbeurt is meer dan voldoende, maar moet wel grondig gebeuren. Gebruik hiervoor een zachte borstel. Eens de rui is aangebroken (dat gebeurt tijdens de herfst en lente), mag je een pinnenborstel nemen. Om het je wat gemakkelijker te maken, mag je je collie ook wassen of naar de trimmer brengen. De dode haren komen dan wat losser te zitten tussen de bovenvacht. De vacht van de korthaar mag wekelijks gekamd worden met een grove borstel. Een keertje overslaan kan geen kwaad, want wanneer zijn gladde vacht pluisjes vertoont, vertelt je hond zelf wanneer het tijd om te borstelen is!
 
Verder controleer je om de paar maanden de onderkant van zijn poten op vuiligheid en wondjes en knip je zijn nagels. Doe je dat liever niet zelf, dan kan je ook daarvoor bij het hondensalon terecht. Merk je op dat je hond zich anders gedraagt? Twijfel dan niet om naar de dierenarts te stappen. Vaak zijn onderliggende symptomen de oorzaak van gedragsveranderingen.
 
 

Gezondheid en levensverwachting – voor welke kwaaltjes en ziektes is de Schotse herdershond vatbaar?

Wanneer je een pup aankoopt, zal hij je gezin 10 tot 14 jaar vergezellen. Door zijn actieve aard is hij wel vatbaar voor blessures. Verder zijn er ook een aantal kwaaltjes die vaker dan gemiddeld voorkomen bij de Schotse herdershond:
 

• Collie Eye Anomaly (CEA): een erfelijke oogaandoening eigen aan collies die al aanwezig is vanaf geboorte. Het retinaal en choroïdaal pigment ontbreken en de bloedvaten zijn onderontwikkeld. De pupil lijkt uit te lopen, waardoor het oog grotendeels zwart is. Er is geen echte behandeling. Een operatie zou de gevolgen wel kunnen minimaliseren, maar je hond zal nooit volledig zijn zicht terugkrijgen.

 

• Heupdysplasie: bij grote honden vallen het dijbeen en de heup niet altijd mooi in elkaar, wat tot pijnlijke bewegingen en gezwollen poten leidt. Bij fokkers die deel uitmaken van een vereniging is het gelukkig verplicht om de ouderdieren te testen op deze gewrichtsaandoening, zodat afwijkingen eerder uitzondering dan regel zijn. Sowieso let je bij grote rassen best goed op de hoeveelheid beweging die je hen als pup en jonge hond geeft om overbelasting te voorkomen. 

 

• Osteochondritis dissecans (OCD): een gewrichtsaandoening aan de knie en elleboog, waarbij het kraakbeen afbreekt en het aanliggende bot aangetast wordt. Dit resulteert in zwellingen en het bot kan mogelijks losschieten tijdens het bewegen. Je hond zal dan wellicht op de operatietafel moeten.

 

• MDR1 is een soort gen waar sommige honden mee geboren worden. Als jouw hond dit gen bezit, dan moet je oppassen bij het toedienen van bepaalde medicatie. Ze hebben overgevoeligheid voor de medicatie en kunnen er dus opnieuw ziek, als niet zieker, van worden.

 

• Degeneratieve myelopathie: een neurologische aandoening die bij grotere honden voorkomt waarbij het ruggenmerg wordt aangetast. De eerste symptomen lijken sterk op heupdysplasie, maar uiteindelijk werken de achterpoten niet langer en kan je hond mogelijks de controle verliezen over zijn stoelgang.

 

• Doofheid

 

• Epilepsie

 

• Allergieën

 
Contacteer steeds je dierenarts wanneer je fysieke mankementen of gedragsveranderingen opmerkt.
 
 

 
 

Waarop moet je letten bij het kiezen van een Schotse herder pup?

Zie je tussen de vacht van de Schotse langharige herder de hond niet meer? Kijk dan even deze checklist na voor je tot adoptie overgaat:
 
0. “Ben ik een geschikt baasje?” Schotse herdershonden zullen bijvoorbeeld heel  onrustig worden als ze op een appartement moeten leven. Als je het graag netjes houdt, is de langhaar ook geen al te beste keuze voor jou. Ga op deze manier iedere facet van je levensstijl na om zo een perfecte match te vinden.
 
1. Start de zoektocht naar een fokker online. Een niet te onderschatten opgave, maar toch zal het je heel wat moeite besparen. Een goede fokker geeft veel informatie in klare taal. Zo zal hij of zij steeds een woordje vertellen over de ouderdieren, het nest, de verzorging, voeding etc. Een broodfokker is op die manier ook sneller te onderscheiden. Vertelt een website, bijvoorbeeld, over meer dan twee rassen, dan kan je ervan uitgaan dat de dieren niet de nodige verzorging krijgen. Neem een expert mee bij een eerste bezoek. Fokker gekozen? Off you go! Het is aangewezen om iemand mee te nemen die al eerder een hond heeft geadopteerd of gekocht, aangezien zij hetzelfde proces al eens doorlopen hebben. Iemand aan je zij bij de eerste ontmoeting met de fokker geeft je daarnaast wat extra moed om de lastige vragen te stellen. Kan ik de ouderdieren zien? Zijn ze medisch getest? Leven de pups in de woonkamer? Wat wordt er gedaan voor hun socialisatie? 
 
2. Blijf alert. Vragen stellen is noodzakelijk, maar vertrouw ook op je zintuigen en logica. Ruiken de dieren niet overdreven hard? Hebben ze voldoende ruimte om te rennen en te spelen? Is de vacht in orde? (Bij de langhaar is die zacht, bij de korthaar glanzend en ruw).
 
3. Maak het officieel. Zorg ervoor dat alle medische attesten en identiteitspapieren in orde zijn wanneer je de hond meeneemt. Bij extra vragen zal de fokker je ongetwijfeld weten te helpen. Maak het voor jezelf ook gemakkelijk en zorg ervoor dat je al het nodige in huis hebt om je nieuwe huisdier te onderhouden, zoals een ren, hondenbrokken, speeltjes… Alles afgecheckt? Dan ben je klaar om een Schotse herdershond te verwelkomen!
 
Doet een ras er niet perse toe, maar draait het echt om karakter? Wat dacht je van een asielhond? Die draagt soms wel een rugzakje met zich mee, maar staat daarom ook des te meer open voor een nieuwe thuis.
 

 

Nog meer televisiesterren als gezinshond: 

 

• Dalmatiër: 101 dalmatiërs, wie kent deze Disney-klassieker niet? Met zijn zwarte spikkels steelt hij ook de show in menige woonkamers. Net als de collie is hij enorm speels, energiek en nieuwsgierig.

 

• Akita inu: in 2009 schitterde zijn Japanse soortgenoot in ‘Hachiko’, het waargebeurde verhaal over onvoorwaardelijke trouw. Daarin lijkt hij hard op de Schotse herdershond, maar verder verschillen ze dag en nacht. Zo is de akita inu allesbehalve meegaand of gemakkelijk te trainen.

 

• Mechelse herder: moeilijk om exact te zeggen, maar in zo goed als iedere politiefilm is er een rol weggelegd voor deze hond. Laat je echter niet misleiden: het dier is van nature ietwat nerveus en heeft dus een consequente opvoeding nodig van een geduldige eigenaar. Alleen zo ontpopt hij zich tot onbevreesde waakhond.